Đạo đức làm người -tập 2-1

ĐẠO ĐỨC LÀM NGƯỜI

Tập II

Tröôûng Laõo TH CH THOÂNG LAÏC

Trưởng lão THÍCH THÔNG LẠC

ĐẠO ĐỨC LÀM NGƯỜI TẬP II

NHÀ XUẤT BẢN TÔN GIÁO

PL: 2557 - DL: 2013

ÑAÏO ÑÖÙC LAM NGÖÔØI - TAÄP 2

4

Tröôûng Laõo TH CH THOÂNG LAÏC

ĐẠO ĐỨC LÀM NGƯỜI

Ánh sáng mặt trời soi rọi đến đâu, thì bóng đêm tăm tối sẽ tan biến mất đến đó, nó mang lại một sức sống mãnh liệt trên trái đất này. Đạo đức Nhân bản - Nhân quả làm người cũng vậy, khi nó đi đến đâu thì sự khổ đau sẽ tan biến mất đi đến đó, nhường lại cho muôn loài vạn vật một sự sống bình an và hạnh phúc.

ÑAÏO ÑÖÙC LAM NGÖÔØI - TAÄP 2

6

Tröôûng Laõo TH CH THOÂNG LAÏC

L ỜI NÓI ĐẦU

ã i  đ ế n   h ô m   n a y ,   t ậ p   2   Đ ạ o Đ ứ c   L à m   N g ư ờ i  m ớ i  đ ế n   t a y   q u ý b ạ n ,  đ ể   q u ý  b ạ n  c h ờ   đ ợ i l à  m ộ t đ i ề u b ấ t đ ắ c   d ĩ .  C h ú n g  t ô i b i ế t r ằ n g  m ọ i n g ư ờ i  đ a n g   t r ô n g   c h ờ   s á c h   đ ạ o   đ ứ c l à m   n g ư ờ i k h ô n g  l à m  k h ổ  m ì n h ,  k h ổ n g ư ờ i n h ư  t r ờ i h ạ n  t r ô n g  m ư a ,  n h ư n g c h ú n g  t ô i b i ế t l à m  s a o  h ơ n ,  k h i c ô n g v i ệ c  q u á t ấ t b ậ t .

Đ ã  h ứ a  v ớ i c á c   b ạ n  l à  s ẽ   c h o  r a đ ờ i m ư ờ i t ậ p  s á c h  Đ ạ o  Đ ứ c   N h â n

ÑAÏO ÑÖÙC LAM NGÖÔØI - TAÄP 2

B ả n -  N h â n  Q u ả ,  t h ì c h ú n g  t ô i l à m

s a o   q u ê n   đ ư ợ c .      P h ả i   k h ô n g   h ỡ i   c á c b ạ n ?

H ơ n   m ộ t n ă m ,  m ộ t n ă m   t r ô i  q u a m à  m ọ i c ô n g   v i ệ c   đ ế n  v ớ i c h ú n g   t ô i q u á  n h i ề u ,  n ê n  t ậ p  2  c ó  p h ầ n  đ ế n  v ớ i c á c   b ạ n   c h ậ m   t r ễ .   X i n   c á c   b ạ n   v u i l ò n g  l ư ợ n g  t h ứ  c h o .

C h ú n g  t ô i s ẽ   c ố  g ắ n g  t i ế p  t ụ c   c h o r a  đ ờ i n h ữ n g  đ ứ a  c o n  t i n h  t h ầ n ,  đ ạ o đ ứ c   n h â n  b ả n  -  n h â n  q u ả  l à m  n g ư ờ i , đ ể   k h ô n g  p h ụ  l ò n g  m o n g  đ ợ i c ủ a  q u ý b ạ n .

Ư ớ c   v ọ n g   c ủ a   c h ú n g   t ô i  l à   đ e m đ ạ o  đ ứ c  n h â n  b ả n -  n h â n  q u ả  đ ế n  v ớ i m ọ i  n g ư ờ i ,   m ọ i  g i a   đ ì n h ,   m ọ i  q u ê h ư ơ n g   đ ấ t  n ư ớ c ,   đ ể    q u â n   b ì n h   m ộ t c u ộ c   s ố n g  v ậ t c h ấ t v à  t i n h  t h ầ n ,  m à k h o a  h ọ c  đ a n g  t i ế n  t r i ể n  h i ệ n  đ ạ i h o á

Tröôûng Laõo TH CH THOÂNG LAÏC

đ ờ i s ố n g .  C h ú n g  t ô i c ả m   t h ấ y  đ ó  l à

t r á c h  n h i ệ m ,  b ổ n  p h ậ n  c ủ a  c h ú n g  t ô i p h ả i l à m ,  l à m  v ì  s ự   a n  v u i c h o  m ọ i n g ư ờ i ,  c h o  c á c  b ạ n .  C á c  b ạ n  h ã y  c h ờ đ ợ i  c h ú n g   t ô i ,   c h ú n g   t ô i  đ a n g   v i ế t , đ a n g  g h i l ạ i n h ữ n g  d ò n g  c h ữ   n ó i v ề đ ạ o  đ ứ c  n h â n  b ả n  -  n h â n  q u ả ,  t ứ c  l à c h ú n g  t ô i đ a n g  ở  b ê n  c á c  b ạ n  v à  đ a n g c h i a  s ẻ   t ừ n g  s ự   k h ổ  đ a u ,  t ừ n g  s ự   v u i b u ồ n  v ớ i c á c  b ạ n .

Đ ể   t h ự c   h i ệ n  đ ư ợ c   đ i ề u  n à y ,  m ỗ i c u ố n  s á c h  đ ạ o  đ ứ c   r a  đ ờ i ,  đ ư ợ c   đ ế n t a y  c ủ a  c á c  b ạ n ,  đ ó  l à  m ộ t n i ề m  c h i a v u i s ẻ  b u ồ n  c ù n g  c á c  b ạ n .  C á c  b ạ n  c ó b i ế t c h ă n g ?

T ậ p  1    r a  đ ờ i đ ã  n ó i v ề  Đ ạ o  Đ ứ c X ã   H ộ i .   V ì   b a   n ỗ i  b ứ c   x ú c   đ a n g d i ễ n  b i ế n  h ằ n g  n g à y  g â y  b a o  k h ổ  đ a u , t a n g  t ó c   v à  t h ư ơ n g  t â m   c h o  s ự   s ố n g

ÑAÏO ÑÖÙC LAM NGÖÔØI - TAÄP 2

c ủ a   m u ô n    l o à i   t r ê n    h à n h    t i n h   n à y ,

n h ấ t l à l o à i n g ư ờ i .

L o à i n g ư ờ i c ó  t r í t u ệ  h i ể u  b i ế t h ơ n c á c  l o à i v ậ t k h á c ,  n ê n  s ự  k h ổ  đ a u  ấ y c à n g  n h i ề u  h ơ n .  D o  đ ó ,  c ầ n  p h ả i c ó m ộ t  g i á o   t r ì n h   đ ạ o   đ ứ c   n h â n   b ả n  - n h â n  q u ả ,  đ ể   g i ú p  c h o  m ọ i n g ư ờ i c ó m ộ t m ô n   h ọ c   đ ạ o   đ ứ c   l à m   n g ư ờ i  v à p h ả i t h ự c  h i ệ n  n g a y  l i ề n ; đ ể  l à m  g i ả m b ớ t s ự  k h ổ  đ a u  m à  m ọ i l o à i đ a n g  p h ả i g á n h   c h ị u .  Đ ó   l à   Đ ạ o   Đ ứ c   G i a o T h ô n g ,   Đ ạ o   Đ ứ c    V ệ    S i n h   M ô i T r ư ờ n g   S ố n g   v à   Đ ạ o   Đ ứ c    H i ế u S i n h .

L ẽ   r a  c h ú n g  t ô i p h ả i v i ế t đ ạ o  đ ứ c v ề    b ả n   t h â n   c ủ a   m ọ i  n g ư ờ i  t r ư ớ c . N h ư n g   v ì  k h ô n g   t h ể   l à m   n g ơ   t r ư ớ c s ự  m ấ t m á t q u á  l ớ n  l a o  m à  l o à i n g ư ờ i p h ả i  c h ị u    m ộ t  c á c h    o a n    u ổ n g    v à

Tröôûng Laõo TH CH THOÂNG LAÏC

t h ư ơ n g  t â m .

B ắ t đ ầ u  t ậ p  2 ,  c h ú n g  t ô i b i ê n  s o ạ n Đ ạ o    Đ ứ c     T ự     B ả n    T h â n    M ỗ i N g ư ờ i .  B ở i v ì c h í n h  m ì n h  c h ư a  s ố n g c ó  đ ạ o  đ ứ c  v ớ i m ì n h  t h ì m o n g  g ì m ì n h s ố n g  c ó  đ ạ o  đ ứ c  v ớ i m ọ i n g ư ờ i . M ì n h c h ư a  t h ư ơ n g  m ì n h  m à  m ì n h  n ó i m ì n h t h ư ơ n g   n g ư ờ i  k h á c    l à   m ộ t  l ờ i  n ó i c h ư a  đ ú n g  đ ắ n .  P h ả i k h ô n g  h ỡ i c á c b ạ n ?

Q u a  l ờ i d ạ y  đ ạ o  đ ứ c   c ủ a  T ổ  t i ê n c h ú n g   t a ,   đ ã   c h o   t h ấ y   h ọ   c h ị u   ả n h h ư ở n g  N h o  g i á o :  “ Ti ê n h ọ c l ễ , h ậ u h ọ c v ă n ” . Đ ạ o  đ ứ c  n à y  t h u ộ c  v ề  h ì n h  t h ứ c b ê n   n g o à i  r ấ t  r õ   n é t ,   n h ư n g   v ề   n ộ i t â m   l à   c ó   s ự   á p   đ ặ t  r ấ t  k ỹ   l ư ỡ n g , k h i ế n  c h o  c o n  n g ư ờ i k h ô n g  t h o ả i m á i , t h ư ờ n g   t ự   ứ c   c h ế   t h â n   t â m   l à m   k h ổ m ì n h ,   đ ể    c h ị u   đ ự n g    l à m    v u i  l ò n g

ÑAÏO ÑÖÙC LAM NGÖÔØI - TAÄP 2

n g ư ờ i .  Đ ó  l à  n ề n  đ ạ o  đ ứ c   q u â n  t ử ,

x â y  d ự n g  t r ê n  b ả n  n g ã  c ủ a  l o à i n g ư ờ i đ ể  “ t ề g i a , t r ị q u ố c , b ì n h t h i ê n h ạ ” .

Đ ạ o  đ ứ c  n à y  đ ư ợ c  x e m  l à  n ề n  đ ạ o đ ứ c   x ã   g i a o ,   đ ố i  x ử   t r o n g   g i a   đ ì n h c ũ n g  n h ư   n g o à i x ã  h ộ i đ ể   t ỏ  m ì n h  l à a n h   h ù n g ,  l à   n g ư ờ i  c ó   h ọ c   t h ứ c   ( s ĩ p h u ) h ơ n  m ọ i n g ư ờ i ,  c h ứ   k h ô n g  p h ả i đ ạ o  đ ứ c   n h â n  b ả n  -  n h â n  q u ả  k h ô n g l à m  k h ổ  m ì n h .

T ậ p  2  x á c  đ ị n h  r õ  đ ạ o  đ ứ c  đ ố i v ớ i b ả n  t h â n  c ủ a  m ì n h ,  đ ể   m ọ i n g ư ờ i a i c ũ n g   n h ì n   t h ấ y   v à   h i ể u   r õ :   a i  l à n g ư ờ i  c ó   đ ạ o   đ ứ c    v à   a i  l à   n g ư ờ i k h ô n g   c ó  đ ạ o  đ ứ c   đ ố i v ớ i m ì n h .  K ẻ n à o   đ ã   t ự    l à m   k h ổ   m ì n h   l à   k ẻ    ấ y t h i ế u  đ ạ o  đ ứ c  l à m  n g ư ờ i v ớ i b ả n  t h â n m ì n h .

V ậ y ,   m u ố n   b i ế t   m ì n h   c ó   đ ạ o   đ ứ c

Tröôûng Laõo TH CH THOÂNG LAÏC

v ớ i m ì n h  h a y  k h ô n g ,  t h ì n ê n  đ ọ c  t ậ p  2

Đ ạ o   Đ ứ c   L à m   N g ư ờ i    q u ý   b ạ n   s ẽ r õ .

K í n h g h i

T u  V i ệ n C h ơ n  N h ư

ÑAÏO ÑÖÙC LAM NGÖÔØI - TAÄP 2

14

Tröôûng Laõo TH CH THOÂNG LAÏC

Chương I:

ĐẠO  ĐỨC

KHÔNG LÀM

KHỔ MÌNH

ÑAÏO ÑÖÙC LAM NGÖÔØI - TAÄP 2

LUẬT NHÂN QUẢ

rước khi học và rèn luyện Đạo Đức Thương Mình, tức là đạo đức nhân bản - nhân quả làm người, chúng ta cũng cần phải hiểu biết về luật nhân quả.

Luật nhân quả là một phép tắc, được quy định theo sự hoạt động tự nhiên của vũ trụ, để quân bình trật tự an toàn của các hành tinh trong không gian.

Nếu không có luật nhân quả quy định trật tự thì các hành tinh trong không gian này sẽ bị đảo lộn, và như vậy muôn vật sống trên các hành tinh sẽ bị tiêu diệt.

Luật nhân quả không phải do con người quy chế hay một đấng tạo hoá nào lập ra, mà chính do các “hành” hoạt động theo sự vận hành vô minh  tự  nhiên  của  bản  chất  vạn  vật  mà  lập thành.

Từ khi có các hành vận chuyển trong vũ trụ, tạo thành những duyên mới, những duyên mới này phối hợp với các duyên khác sanh ra duyên mới khác nữa, và cứ như thế tiếp tục mãi mãi. Sự tiếp tục vận hành này chính đó là nguồn gốc sanh ra vạn vật, chứ không có “Đấng Tạo Hoá” như trên chúng tôi đã nói. Sự vận hành là một sự sinh diệt của vạn vật trong vũ trụ. Khi có vạn vật xuất hiện lại tiếp tục vận hành tạo thành một môi trường sống, môi trường sống phù hợp cho loài sinh vật nào thì loài sinh vật ấy xuất hiện. Mãi đến khi môi trường sống phù hợp với loài người thì loài người mới xuất hiện. Khi có loài người xuất hiện mới biết phân định các hành ra làm hai phần:

1-  Hành thiện

2-  Hành ác

Nhưng con người cổ sơ chỉ biết thiện, ác, nhân quả, mà chưa phân định luật nhân quả như thế nào đúng và như thế nào sai. Vì thế, “Đạo Đức  Nhân  Bản  -  Nhân  Quả”  đã  biến  thành “Triết Thuyết Định Mệnh” của người xưa. Mãi đến khi Đức Thích Ca Mâu Ni xuất hiện, tính từ ngày  sinh  của  Ngài  cho  đến  ngày  nay  (năm

2006) là 2550 năm. Ngài ra đời phân định được luật nhân quả đúng và sai. Từ đó, giáo lý của Ngài,  nền  đạo  đức  nhân  bản  -  nhân  quả  trở thành chân lý của loài người (Đạo Đế).

Nếu thân, miệng, ý của chúng ta hành động thiện, thì đó là sự hoạt động đem lại sự no ấm, an ổn, yên vui, hạnh phúc cho sự sống của mình và của vạn vật sinh linh trên hành tinh này, gọi là “nhân thiện”.

Nếu thân, miệng, ý của chúng ta hành động ác, thì đó là sự hoạt động đem lại sự bất công, bất an, đau khổ, v.v... cho sự sống của chúng ta và của vạn vật, gọi là “nhân ác”.

Bây giờ, chúng ta đã hiểu rõ được nhân thiện và nhân ác qua những hành động thân, miệng, ý của chúng ta.

Vậy NHÂN QUẢ là gì?

Nhân quả theo chữ Hán có nghĩa là hạt giống và bông trái. Ở đây chúng ta nên hiểu nghĩa nhân  quả là hành động  và kết quả của hành động.

Để dễ hiểu, chúng tôi cho một ví dụ: Nếu chúng ta lấy một hạt cam gieo trồng xuống đất, hạt cam lên thành cây cam, cây cam lớn lên cho ta những quả cam ngọt, đó là nhân và quả của cây cam.

Nếu ta lấy một hạt chanh đem ươm trồng, hạt chanh lên thành cây và cho những trái chanh chua, đó là nhân và quả của cây chanh.

Hai ví dụ trên cho chúng ta thấy nhân nào thì quả nấy, hạt cam sẽ cho trái cam ngọt, hạt chanh

sẽ cho trái chanh chua.

Hành động của chúng ta cũng vậy, nếu hành động ác là nhân ác, kết quả của hành động ác thì chúng  ta  sẽ  phải  thọ  chịu  quả  khổ  đau  như chúng tôi đã nói ở trên. Ngược lại, hành động thiện sẽ mang đến hạnh phúc, an vui cho chúng ta. Để làm sáng tỏ luật nhân quả, chúng tôi xin lập lại:

Nếu chúng ta làm một điều ác, thì kết quả sẽ đem đến không những cho chúng ta, mà còn cho nhiều  người  khác  những  sự  khổ  đau,  phiền muộn, tức giận, hận thù, oán ghét, tạo ra nhiều điều tội lỗi, v.v...

Nếu chúng ta làm một điều thiện, thì kết quả sẽ mang đến không những cho chúng ta, mà còn cho nhiều người khác sự an vui, hạnh phúc.

Do hành động chúng ta làm ra, thì chúng ta phải chịu lấy trách nhiệm về hành động đó, nên gọi là luật. Chứ ở đây không có một Đấng Tạo Hoá, một ông Ngọc Hoàng, Thượng Đế, hay bất cứ một con người nào chế ra định luật nhân quả này, để bắt buộc chúng ta phải thi hành.

Luật nhân quả không có người thi hành bắt bớ, phạt vạ hoặc giam cầm tù tội ai cả, nhưng nó phán xét rất công minh và xử phạt rất công lý do toà án lương tâm của mỗi người. Vì thế, luật nhân quả rất công bằng, không thiên vị một ai. “Ai làm ác thì phải gặt lấy quả khổ đau”, khi

thời tiết nhân duyên đến.

Luật nhân quả này không có một người nào bắt buộc chúng ta thi hành được, mà chỉ có sự khổ đau và sự an vui của chúng ta mới bắt buộc chúng ta phải thi hành nó.

Bởi vì, con người ai cũng muốn sống an vui, hạnh phúc, chứ không có mấy ai muốn sống khổ đau bao giờ. Vì thế, chúng ta tự bắt buộc chúng ta làm thiện, sống thiện để sống được an vui, hạnh phúc. Chính vì vậy,  chúng  ta mới thấy được lòng người sợ khổ, ưa vui. Còn nếu ngược lại, chúng ta ta không làm thiện, không sống thiện, thì sự an vui, hạnh phúc sẽ không đạt thành, và vì vậy chúng ta phải sống khổ đau.

Luật mà không có ai có quyền thi hành, bắt buộc phạt vạ mình, mà mình phải chịu sự trừng phạt của luật ấy rất công minh chánh trực như trên chúng tôi đã nói: “Luật nhân quả là một phép tắc được quy định theo sự hoạt động tự nhiên của vũ trụ, để quân bình trật tự an toàn của các hành tinh trong không gian”. Vì thế, luật nhân quả là một đạo luật của vũ trụ được đặt ra để quân bình trật tự vạn vật trong vũ trụ.

