những lời gốc phật dạy - tập 4-13

Â

HÀNH PHÁP TỨ NIỆM XỨ

LỜI PHẬT DẠY

‚Này  Ananda, nếu  Tỳ  kheo an trú trong  an  trú  này  (bất  động  tâm),  tâm vị ấy hướng đến đi  kinh hành, vị ấy đi kinh hành và  nghĩ  rằng: ‚Trong khi ta đang  đi  kinh hành, thời  tham   và  ưu, các ác bất thiện pháp không chảy vào‛. Ở   đây  vị  ấy  ý  thức rõ   ràng như  vậy. Này Ananda, nếu Tỳ kheo an  trú trong an  trú này. Tâm vị ấy hướng đến đứng lại,   vị   ấy   đứng   lại   và   nghĩ   rằng:

‚Trong khi ta đang đứng  lại  thời  tham và ưu, các ác bất thiện pháp không có chảy  vào.  Ở   đây  vị  ấy  ý  thức   rõ ràng

như vậy?‛.

(Kinh Trung  Bộ tập III trang 306, kinh Đại Không)

CHÚ GIẢI:

NHỮNG LỜI GỐC PHẬT DẠY – TẬP IV

Muốn  rõ  nghĩa  của  đoạn kinh này  có những từ các bạn cần phải hiểu nghĩa cho rõ ràng như: an trú trong an trú. Vậy an trú trong an trú này có nghĩa là gì?

An trú trong an trú có nghĩa là tâm bất động trước  các ác  pháp  và  các  cảm thọ, nó còn có  nghĩa  là  không  tánh.  Không  tánh  là  tâm thanh  thản  an  lạc  và  vô  sự,  là  đạo   đức nhân bản - nhân quả, sống không làm khổ mình,  khổ người.

Cho nên, khi ở   trong trạng thái này đang đi kinh hành biết mình  đang đi kinh hành thì không thấy có niệm  nào khởi lên, nếu có niệm nào  khởi  lên  thì sự  an trú  ấy  không  còn  là  an trú trong an trú nữa, đó là niệm ác, còn niệm thiện khởi thành một dòng suy tư ly tham đoạn diệt ác pháp, dòng suy tư ấy khiến cho các bạn đang an trú  lại  an trú  nhiều  hơn. Vì thế  dòng suy tư  ấy  các  bạn  không  được  tác  ý  diệt nó,  vì diệt nó khiến cho tri kiến giải thoát của bạn bị diệt mất.  Tri kiến giải  thoát  của  bạn  bị  diệt mất  là  một  điều  bất  lợi cho đường  tu  tập  của các bạn, vì tu tập như vậy các bạn đang ức chế tâm  để  tâm  rơi vào  an trú  trong  không  tưởng. Không  tưởng  tức  là  tâm  không  vọng  tưởng.

Trưởng lão THÍCH THÔNG LẠC

Tâm  không  vọng  tưởng  là  tâm  không  niệm thiện niệm ác. Đó là các bạn đã tu sai pháp lạc vào  thiền  Đại  Thừa,  thiền  Đông  Độ  và  thiền Minh Sát  Tuệ,  không  còn  tu  tập  pháp  môn  Tứ Niệm Xứ được nữa.

Các  bạn  an  trú  trong  an  trú  (bất  độïng tâm) thì những dòng suy tầm ác phải đoạn dứt bằng  pháp  như  lý  tác  ý,  còn  những  dòng  suy tầm  thiện  thì không  được diệt mà  hãy  tăng trưởng như trong pháp môn Tứ Chánh Cần đã dạy:  ‚Ngăn   ác   diệt   ác   pháp,   sinh   thiện tăng  trưởng thiện  pháp‛.  Cho  nên,  an  trú trong an trú tức là trong tâm thanh thản an lạc và vô sự, các bạn nên phân biệt rõ ràng những niệm khởi trong tâm của các bạn không phải toàn  bộ  là  vọng  tưởng  hết.  Nhất  khi tâm  các bạn  hướng  đến  đứng  lại  thì các  bạn  đứng  lại, trong  khi đứng  lại  các  bạn  cũng  phải  biết  rõ ràng   khi  đứng   lại   không   có   một   niệm   nào tham, sân, si khởi lên trong khi đứng lại. Đó là các bạn đang an trú trong an trú.

Như  vậy,  các  bạn  biết  đức  Phật  đã  nhắc nhở  và  chỉ  dạy rõ  ràng  khi đi  biết rõ  mình  đi nhưng  phải  an  trú  trong  tâm  thanh  thản,  an lạc và vô sự, khi ở  trong trạng thái an trú ấy ý

NHỮNG LỜI GỐC PHẬT DẠY – TẬP IV

thức  phải  biết rõ  không  có  một  niệm  nào  khởi vào và như vậy mới thật là an trú trong an trú.

Khi  đang  an  trú  như  vậy  tâm  các  bạn hướng  đến  đứng  thì liền đứng  lại,  chứ  không phải  khi tâm  hướng  đến  đứng   lại  mà  không đứng  lại  vẫn  tiếp  tục  đi  kinh hành  là  các  bạn đã  tu  sai  pháp  môn  Tứ  Niệm  Xứ  như  kinh đã dạy ở  trên, vì tâm hướng đến đứng thì các bạn nên  đứng  lại  chứ  không  phải  hướng  đứng  lại mà  các bạn  cho đó  là  niệm  vọng tưởng,  cho đó là  niệm  vọng  tưởng  là  các  bạn  tu  sai   đấy! Hướng  tâm  không  phải  là  vọng  tưởng  xin  các bạn lưu ý. Đây là lời Phật dạy, các bạn hãy đọc đoạn kinh này thì rõ: ‚Trong khi Ta đang đi kinh hành thời  tham  ưu  và  các  bất  thiện pháp không  chảy vào, ở  đây vị ấy ý thức rõ như vậy. Này Ananda nếu Tỳ kheo an trú trong   an   trú  này   tâm  vị  ấy  hướng đến đứng   lại   vị   ấy   đứng   lại   và   nghĩ  rằng: trong  khi  ta  đang  đứng  lại  thời  tham  ưu và  các  pháp  bất  thiện  không  chảy  vào‛. Các bạn có nghe rõ lời dạy này chăng?

Khi các bạn đang đứng lại ý  thức  các bạn biết rất rõ là các bạn đang đứng lại và đứng lại với tâm an trú thanh thản, an lạc và vô sự (an trú  trong  an  trú)  thì tâm  các  bạn  hướng  đến

Trưởng lão THÍCH THÔNG LẠC

ngồi, các bạn liền ngồi xuống nhưng  ý thức của các bạn biết rất rõ ràng hành động ngồi mà không  có  một  niệm  tham  ưu hay  các  ác  pháp nào xen vào trong khi các bạn đang ngồi. Ngồi mà  vẫn  thấy  tâm  thanh  thản,  an lạc  và  vô  sự:

‚Này  Ananda, nếu  trong khi tỳ  kheo ấy an trú  trong  sự  an  trú  này,  tâm  vị  ấy  hướng đến  ngồi,  vị  ấy  ngồi  và  nghĩ  rằng:  ‚Trong khi  ta đang  ngồi, tham ưu và các bất thiện pháp không có chảy vào‛.

Đây các bạn có nghe rõ đức Phật dạy cách thức  tu  tập  Tứ  Niệm  Xứ  này  không?  Hay  các bạn  cho  rằng  hướng  tâm  là  vọng  tưởng  như kinh sách Đại thừa và Thiền Đông Độ. Vọng tưởng là niệm gì? Các bạn có biết không?

Các bạn  đừng lầm tưởng tất cả niệm khởi ra trong  tâm  bạn  là  vọng  tưởng  hết.  Không phải  đâu  các  bạn  ạ!  Các  bạn  đã  cho  những niệm là vọng tưởng là các bạn đã lầm lớn. Các bạn hãy  lắng  nghe đức  Phật  dạy: ‚Trong khi Ta  đang  ngồi  tham, ưu  và  các  bất  thiện pháp  không  có  chảy vào‛,  các  bạn  có  hiểu câu này không?

Tham  có nghĩa là tâm tham muốn của các bạn tự khởi lên.

NHỮNG LỜI GỐC PHẬT DẠY – TẬP IV

Ưu là  sự  phiền  não,  đau khổ  tự  khởi  lên tức là các bất thiện pháp, nó là những ác pháp làm cho thân tâm của các bạn bất an, như thân đau nhức,  mỏi  mệt,  nóng  rát,  tâm  lo  lắng,  sợ hãi, buồn rầu và thương nhớ v.v..

Chảy vào còn nghĩa  là  tự khởi lên, những pháp này gọi là vọng tưởng. Còn khi các bạn hướng  tâm  tác  ý  thì không  phải  vọng  tưởng. Các  bạn  nhớ  kỹ  những  điều  này  nhé!  Đây  là Phật dạy: ‚Này Ananda, nếu trong khi Tỳ kheo ấy an trú trong sự an trú này, tâm vị ấy  hướng đến   ngồi,  vị  ấy  ngồi  và  nghĩ rằng: ‚Trong khi ta đang ngồi, tham và ưu các  bất  thiện  pháp  không có  chảy  vào.  Ởû đây vị ấy ý thức rõ ràng như vậy‛.

Khi các bạn đang ngồi tu tập an trú trong sự an trú này, tức là các bạn giữ gìn tâm thanh thản, an lạc và vô sự, lúc bấy giờ tâm các bạn muốn  nằm  thì các  bạn  liền đi  nằm  và  nghĩ rằng:  “Tâm  các  bạn rất  tỉnh  giác  trong trạng thái thanh  thản, an lạc và  vô  sự, không có một sự ưu phiền nào hay một ác  pháp nào tác  động thân tâm các bạn”. Và lúc bấy giờ các bạn cũng xem xét thấy rằng tâm các bạn không có hôn trầm,  thùy  miên  và  vô  ký.  Cho  nên,  các  bạn nằm  xuống  với  tâm  tỉnh  giác  an  lạc,  thanh

Trưởng lão THÍCH THÔNG LẠC

thản và vô sự tức là các bạn tu tập đúng pháp, dù đang nằm nhưng vẫn an trú trong  sự an trú.

Trong  khi đang tu  tập  an trú  trong  sự  an trú  của  tâm  thanh  thản  an lạc  và  vô  sự  trong tư  thế  đang  nằm  các  bạn  ý  thức  rất  rõ  ràng như vậy, tâm của các bạn hướng đến  độc thoại: “Nói chuyện đời, chuyện thiên hạ, chuyện bạn bè, chuyện tình  tứ trai gái, chuyện vua quan, chuyện trộm cướp, chuyện giàu sang, danh lợi, chuyện tôn giáo này  tôn giáo khác, chuyện bùa chú,  chuyện  bệnh  tật  v.v..”,  những  độc   thoại như vậy khởi  ra trong tâm  của các  bạn thì các bạn  tác  ý  đình  chỉ  nó  ngay  liền. Vì  tâm  độc thoại  như  vậy  là  các  bạn  tu  tập  không  đúng pháp môn Tứ Niệm Xứ. Những độc thoại này được xem nó là vọng tưởng.

Trong  khi an  trú  trong  sự   an  trú,  tâm hướng  đến  độc  thoại  tào  lao,  không  có  tính cách li tham, đoạn ác pháp thì phải tác ý chấm dứt đuổi đi liền. Còn ngược lại tâm hướng đến độc thoại li tham, đoạn ác pháp, xa lìa, viễn li, từ  bỏ  tâm  tham,  sân,  si,  và  các  ác  pháp  khác như: thất kiết sử, ngũ triền cái, thân ngũ uẩn, thập nhị nhân duyên v.v.. Khi tâm các bạn độc thoại như vậy thì các bạn hãy tiếp tục đừng có dừng,  vì  nó  không  phải  là  vọng  tưởng  mà  nó

NHỮNG LỜI GỐC PHẬT DẠY – TẬP IV

đang  triển  khai  tri kiến giải  thoát  li tham, đoạn ác pháp.

Các   bạn  hãy   lắng   nghe  đức   Phật   dạy:

‚Này Ananda, nếu trong khi Tỳ kheo ấy nằm, an trú trong  sự an trú này, tâm vị ấy hướng  đến  độc  thoại,  vị  ấy  suy nghĩ  như sau: ‚Ta sẽ  không  độc thoại  những  chuyện hạ liệt, đê tiện thuộc phàm phu,  không thuộc  bậc  Thánh, không liên  hệ  đến  mục đích,  không đưa  đến  yểm  li,  không li dục, không đoạn  diệt,  không an   tịnh,  không thắng trí, không giác ngộ, không Niết Bàn như: quốc vương luận, đạo tặc luận, đại thần  luận,   chiến tranh  luận,   thực  vật luận,  ẩm  thực luận,  y phục luận,  ngoạ  cụ luận, hoang mang luận, hương liệu luận, thân thích luận,  xa  thừa luận,  thân luận, thị  trấn  luận,   đô   thị  luận,   hạng  trung luận,  thủy hình xứ  luận,  quốc độ  luận,  nữ luận, anh hùng luận, chiến binh luận, sai biệt  luận,  thế  giới  luận,  hãi thuyền  luận, hữu  vô  hữu  luận.  Ở   đây  vị  ấy  ý  thức rõ ràng như  vậy. Nhưng, này Ananda, đối với những lời nói nào khắc khổ, khai tâm đưa đến nhất hướng yểm ly, ly tham,  đoạn diệt an   tịnh,  thắng  trí  giác   ngộ,   Niết   Bàn,

Trưởng lão THÍCH THÔNG LẠC

thiểu dục luận, tri túc luận, tinh cần luận, giới luận, định luận, tuệ luận, giải thoát luận,  giải  thoát  tri kiến  luận,  vị  ấy  nghĩ:

‚Ta sẽ nói   các luận như  vậy. Ở  đây vị ấy ý

thức rõ như vậy‛.

Đoạn   kinh  trên   đây   đức   Phật   đã    dạy chúng ta rất rõ ràng. Trong khi chúng ta an trú tâm bất động thanh thản, an lạc và vô sự trong bốn  oai  nghi  đi,  đứng,  nằm  ngồi,  đều   sống trong một tâm ấy, nhưng tâm hướng đến đi chúng  ta  đi,  tâm  hướng  đến  đứng  chúng  ta đứng, tâm hướng đến ngồi chúng ta ngồi, tâm hướng đến nằm chúng ta nằm, nhưng  chúng ta đều ý thức rất rõ đi, đứng, nằm, ngồi đều an trú trong  sự  an  trú  thanh  thản,  an  lạc  và  vô  sự. Nếu trong đó niệm tham ưu và các bất thiện pháp  thì phải  diệt  ngay  liền,  còn  tất  cả  niệm khác thì không nên diệt.

Còn  đang ở   trong  trạng  thái  an trú  trong sự an trú ấy tâm hướng đến  độc thoại: có nghĩa người  tu  tập  Tứ  Niệm  Xứ  an  trú  trong  sự  an trú,  cũng  giống  như  người  sống  bình  thường cũng  đi,  đứng,  nằm,  ngồi  đều  theo  sự  hướng tâm  chủ  động  điều  khiển  rất  tỉnh  giác.  Cho nên,  tâm  hướng  đến  độc  thoại  thì không  được nói  chuyện  ngoài  vấn  đề  để  ly  tham  đoạn ác

NHỮNG LỜI GỐC PHẬT DẠY – TẬP IV

pháp, hay vấn đề  viễn ly, trừ bỏ đoạn diệt tâm tham,  sân,  si,  chứ  không  phải  độc  thoại  là  đi nói  chuyện  với  người  khác.  Độc  thoại  có  nghĩa là  mình  nói  chuyện  với  mình.  Các  bạn  đừng hiểu lầm độc thoại là sự suy tầm, tức là tư duy, suy nghĩ.

Ở   đây  đức  Phật  dạy  khi chúng  ta  an trú trong sự an trú không nên suy tầm về tham pháp, sân pháp, si pháp.

Suy tầm tức là tư duy suy nghĩ. Trong  khi tu  tập  Tứ  Niệm  Xứ  các  bạn  nên  phân  biệt  rõ ràng  lúc  nào  là  tâm  hướng  đến  độc  thoại,  lúc nào là tâm hướng đến suy tầm.

Lúc  tâm  suy tầm,  cũng  như  lúc  tâm  độc thoại  không  nên  suy tầm  và  độc  thoại  những tham pháp, sân pháp, si pháp. Tóm lại là khi độc thoại hay suy tầm đều nên độc thoại và suy tầm về Thánh hạnh, có khả năng cầu tiến, có khả  năng hướng thượng, đưa đến  sự hoàn toàn diệt khổ đau, ly tham, sân, si.

Trong  khi tu Tứ Niệm Xứ các bạn nên đọc kỹ  lại  đoạn kinh này:  ‚Này  Ananda, nếu  Tỳ kheo ấy trong  khi  an trú với sự an trú này, tâm  hướng đến  suy  tầm,  vị  ấy  suy  nghĩ:

‚Đối  với  những  suy tầm  hạ  liệt,  đê  tiện,

Trưởng lão THÍCH THÔNG LẠC

phàm  phu,  không liên  hệ  đến  mục  đích, không đưa  đến  yểm  ly,  li tham,  đoạn  diệt, an  tịnh, thắng trí, giác ngộ, Niết Bàn như là  dục tầm,  sân  tầm,  hại tầm  ta  sẽ  không suy nghĩ các  loại  tầm  ấy?  Ở   đây  vị  ấy  ý thức rõ   ràng như   vậy‛.   Các  bạn  có  nghe đoạn kinh này dạy không?

Đoạn  kinh này  đã  xác  định rất  rõ  khi tu tập Tứ Niệm Xứ giữ tâm bất động, thanh thản, an lạc và vô sự khi có một sự suy nghĩ nào khởi ra thì phải  phân  biệt  sự  suy nghĩ  thuộc  loại nào,  nếu  thuộc  loại  tham,  sân,  si  thì chấm  dứt không  suy nghĩ.  Còn  suy nghĩ  thuộc  loại  nào đưa đến  li tham,  ly  sân,  li si  thì tiếp  tục  suy nghĩ.  Các  bạn nên  đọc  đoạn kinh kế  thì sẽ  rõ lời Phật dạy: ‚Nhưng này Ananda, đối với những  suy tầm  này,  thuộc  bậc  Thánh có khả năng cầu tiến, hướng dẫn đến sự đoạn trừ hoàn toàn đau  khổ, như  là ly dục tầm, vô  sân  tầm,  bất  hại  tầm,  vị  ấy  nghĩ rằng: ta sẽ suy tư các loại suy tầm này‛. Ở  đây vị ấy ý thức rõ ràng như vậy‛.

Ở  đây chúng tôi xin giải thích cho các bạn hiểu:  suy tư  và  suy tầm;  suy tư  là  sự  suy nghĩ, nghĩ ngợi một điều gì, còn suy tầm là một dòng

NHỮNG LỜI GỐC PHẬT DẠY – TẬP IV

tư tưởng suy tư, có thể gọi suy tầm một điều gì đang suy nghĩ.

Nếu  các  bạn  đã  hiểu  rõ  nghĩa  suy tư  và suy tầm như vậy thì mỗi suy tầm hiện ra trong tâm,  các  bạn  đều biết  rất  rõ  ràng.  Nhờ  biết rõ ràng  suy tầm  nào  cần  phải  đoạn diệt và  suy tầm nào cần phải tăng trưởng (tiếp tục suy tư). Nếu  suy  tầm  nào  thuộc  về  yểm  ly,  ly  tham đoạn diệt sân tầm, si tầm, hại tầm thì các bạn suy nghĩ  về  suy tầm  đó;  còn  suy tầm  nào  làm khổ mình,  khổ người, khổ cả hai, không ly dục tầm,  sân  tầm,  hại  tầm  thì các  bạn  chấm  dứt ngay liền không suy nghĩ các suy tầm đó.

Trong  khi các bạn tu  tập  Tứ  Niệm Xứ  giữ gìn  tâm  thanh  thản,  an  lạc  và  vô  sự  (an  trú trong  sự  an trú)  thì các  bạn  nên  lưu ý  khi có niệm  khởi  trong  tâm  bạn,  nó  thuộc  loại  niệm gì? Nếu nó thuộc về năm dục trưởng dưỡng hay thuộc về Thất kiết sử v.v.. Vậy năm dục trưởng dưỡng là gì? Năm dục trưởng dưỡng gồm có:

1-  Mắt các bạn thấy sắc.

2-  Tai các bạn nghe âm thanh.

3-  Mũi các bạn ngữi mùi thơm hay thối.

4-  Lưỡi các bạn nếm mùi vị.

Trưởng lão THÍCH THÔNG LẠC

5- Thân các bạn cảm xúc mát lạnh, nóng đau, nhức, êm ái, mềm mại v.v..

Nếu  trong  khi an trú  trong  sự  an trú  như vậy mà có năm dục trưởng dưỡng khởi lên thì các bạn biết rằng dục ái của các bạn chưa chấm dứt, chưa đoạn diệt. Như vậy, các bạn hãy cố gắng  tu  tập  Tứ  Niệm  Xứ  nhiều  hơn  để  phòng hộ mắt, tai, mũi, miệng, thân, ý cụ thể rõ ràng hơn  tức  là  các  bạn  phải  sống  độc  cư cho trọn vẹn  hơn,  để   trau  dồi  và  rèn  luyện  tu  tập  Tứ Niệm  Xứ  cho đến  khi Tứ  Niệm  Xứ  được sung mãn.  Đối  với  người  tu  tập  Tứ  Niệm  Xứ,  năm dục trưởng dưỡng rất quan trọng, nếu các bạn không  lưu ý  thì tâm  thanh  thản,  an lạc  và  vô sự  của  các  bạn  không  bao giờ  kéo  dài  ‚Nhất Dạ  Hiền‛  được. Các  bạn  hãy  nghe  lời  Phật dạy: ‚Này Ananda, có năm dục  trưởng dưỡng  này.  Từ  đây  Tỳ  kheo  phải  thường quan sát tự tâm như sau: ‚Trong tâm ta có khởi lên  tâm  hành gì với  xứ  này trong  xứ khác của năm dục trưởng  dưỡng‛.

Đọc đến đoạn kinh này chúng tôi xin lưu ý các bạn ghi nhớ lời nhắc nhở thấm thía của đức Phật:  ‚Từ đây  Tỳ  kheo phải  thường quan sát  tự  tâm  có  khởi năm dục trưởng dưỡng không?‛.

NHỮNG LỜI GỐC PHẬT DẠY – TẬP IV

Như vậy năm dục trưởng dưỡng rất quan trọng đấy các bạn ạ!

Cho nên, trong khi tu tập Tứ Niệm Xứ khi tâm  thanh  thản,  an  lạc  và  vô  sự  thì các  bạn phải thường quan sát tâm các bạn có khởi năm dục trưởng dưỡng không? Nếu năm dục trưởng dưỡng còn khởi là dục ái của các bạn chưa đoạn diệt. Nếu  dục ái  đoạn diệt thì năm  dục  trưởng dưỡng  không  còn  khởi.  Các  bạn hãy  nghe tiếp lời Phật dạy để  hiểu biết cho rõ ràng hơn. Nhờ có  sự  hiểu  biết rõ  ràng,  các  bạn  sẽ  không  lầm lạc những phương pháp dạy tu thiền của Đại Thừa và  Thiền Tông, mỗi niệm khởi trong đầu của  chúng  ta  Đại  Thừa  và  Thiền  Tông  đều  cho là vọng tưởng (chẳng niệm thiện niệm ác). Đối với  Phật  giáo  Nguyên  Thủy  thường  dạy  người tu tập là lấy giới đức, giới hạnh làm đầu, để lập đức  lập  hạnh  cho người  tu  sĩ,  vì  thế  Tứ  Niệm Xứ  là  pháp  xây  dựng con người  trong  Chánh Niệm nên thường diệt Tà Niệm. Muốn giữ gìn bảo  vệ  Chánh  niệm  thì phải  hiểu  cho rõ  ràng niệm nào là Chánh niệm, niệm nào là Tà niệm. Do đó, đức Phật dạy chúng ta phân biệt từng niệm rất  rõ ràng. Niệm nào là  độc  thoại  đúng; niệm nào độc thoại sai; niệm nào là suy tầm đúng,  niệm  nào  là  suy  tầm  sai;  niệm  nào  là

Trưởng lão THÍCH THÔNG LẠC

vọng   tưởng;   niệm   nào   không   phải   là   vọng tưởng;   niệm   nào   là   năm   dục   trưởng   dưỡng; niệm nào là không phải năm dục trưởng dưỡng. Các bạn nên nhớ còn năm dục trưởng dưỡng là còn  ‚dục  ái‛  đoạn diệt năm  dục trưởng  dưỡng là  đoạn diệt  dục ái.  Dục  ái  hết  là  Tứ  Niệm  Xứ sung mãn.

Vì sống được trong Chánh niệm nên con người  mới  làm  chủ  được thân,  tâm  của  mình, nhờ sống trong Chánh niệm mà  con người mới có  đầy  đủ đạo   đức  làm  người  sống  không  làm khổ  mình  khổ  người  và  khổ  cả  hai.  Nhờ  sống trong Chánh niệm mà con người mới thoát ra mọi sự đau khổ  của  kiếp làm người,  chứ  không phải  tu  tập  ức  chế  tâm  như Thiền  Đông  Độ  và Đại  Thừa  diệt toàn  bộ  ý  thức  (chẳng  niệm thiện niệm ác) biến con người trở thành cây đá (vô phận biệt), biến con người sống trong ảo tưởng (Phật tánh) tánh thấy, tánh nghe, tánh biết, thật là điên  đảo.

Xin  các bạn đọc tiếp đoạn kinh này: ‚Này Ananda nếu  Tỳ  kheo  trong   khi   quan   sát như  vậy   tuệ   tri rằng:   ‚Trong  tâm   ta có khởi lên tâm hành với xứ này hay xứ khác của  năm  dục  trưởng   dưỡng…‛,  sự  kiện  là như  vậy,  Tỳ  kheo  tuệ  tri như  sau: ‚Dục  ái

NHỮNG LỜI GỐC PHẬT DẠY – TẬP IV

này đối với năm dục trưởng dưỡng đối với Ta chưa  đoạn  diệt  được‛.  Ở   đây  vị  ấy  ý thức  rõ như vậy‛.

Ở   đoạn kinh này  những  từ  các  bạn  cần phải  hiểu  như:  tâm  hành  xứ  này,  xứ  khác  và dục ái:

Tâm  hành  có  nghĩa  là  sự  hoạt  động  của

tâm.

Xứ  này  xứ  khác  có  nghĩa  niệm  này  niệm

khác.

Dục ái có nghĩa là lòng yêu thương, trong dục ái có sự yêu thương của nam nữ.

Toàn nghĩa của đoạn kinh này là: “Khi các bạn ở   trong  trạng  thái  tâm thanh thản,  an lạc và  vô  sự  thì  quan sát  thân,  thọ,  tâm  pháp  của bạn thấy  có  niệm  này  hay niệm  khác  của  năm dục trưởng dưỡng khởi lên thì  biết rằng tâm ái dục  của  các  bạn  chưa đoạn diệt”.  Khi biết  rõ như  vậy  thì các  bạn  hãy  tác  ý  đẩy  lùi  những niệm  ấy  ra khỏi  tâm,  nếu  các  niệm  ấy  còn  tới lui nhiều lần thì các bạn dùng chánh tri kiến tư duy năm dục trưởng dưỡng theo pháp mà đức Phật  đã   dạy:  ‚Các  sắc  do mắt  nhận  thức khả ái, khả hỷ, khả lạc, khả hỷ khả ý liên hệ  đến  dục  hấp dẫn‛  thì phải diệt ngay tâm

Trưởng lão THÍCH THÔNG LẠC

ái dục các bạn ạ! Các bạn không được   để trong tâm  một  phút  giây  nào  khác,  phải  đoạn  diệt tâm  ái  dục  đó đi.  Một  người  tu  theo  Phật  giáo mà  còn  tâm  dục  ái  thì không  thể  nào  gọi  là tâm  bất  động   được. ‚Này   Ananda,  nếu   Tỳ kheo  trong  khi  quan  sát  như  vậy,  tuệ  tri rằng:  ‚Trong  tâm   ta không   có   khởi   lên tâm hành với xứ này hay xứ khác của năm dục trưởng dưỡng...‛.  Sự kiện  là  như  vậy, Tỳ  kheo tuệ  tri  như sau: ‚Dục  tham này đối  với  năm  dục trưởng dưỡng  đối  với  ta đã được đoạn diệt‛. Ở đây vị ấy ý thức  rõ ràng như  vậy‛.

Khi dục ái còn là năm dục trưởng dưỡng còn, năm dục trưởng  dưỡng diệt thì tâm dục ái diệt. Tâm dục ái còn là do sự phòng hộ sáu căn không chặt. Chính  là không giữ độc cư trọn vẹn nên  năm  dục  trưởng  dưỡng  tăng  thịnh,  vì  thế an trú trong  an trú  không trọn  vẹn, nên  sự hộ trì chân lí không trọn vẹn, thành ra sự tu hành Tứ  Niệm Xứ không có kết quả tốt tức là không sung mãn Tứ Niệm Xứ.



HỦY BỎ NHỮNG HỌC GIỚI NHỎ NHẶT

LỜI PHẬT DẠY

‚Này Ananda, nếu chúng Tăng muốn sau khi  ta diệt độ có thể hủy bỏ những học giới nhỏ nhặt chi tiết‛.

(Trường Bộ Kinh tập I trang 663, kinh Đại Bát Niết Bàn)

CHÚ GIẢI:

Nếu một người tu sĩ chạy theo dục lạc thế  gian  gặp  đoạn kinh này  như  mèo  gặp  mỡ, như  chuột  sa hũ  gạo,  mặc  sức  tung  hoành  phá giới, bẻ vụn giới. Vì thế sau khi Phật nhập diệt một thời gian, ở  bản xứ Ấn Độ cũng đã  chia ra

2 lối tu tập, một bên phòng hộ tự lực  để ly dục,

một  bên phóng dật  tha cầu. Nên  có quan điểm bất đồng rồi chia thành 2 bộ phái:

Thượng  Tọa Bộ  gồm  những  bậc  Trưởng Thượng y chỉ nguyên gốc Giới Kinh, Giới hạnh, Giới  hành  Phật  dạy  để  tự  lực  tu  tập  và  phát

Trưởng lão THÍCH THÔNG LẠC

triển rất chậm về phương nam lan truyền qua hướng  Tích  Lan,  Miến  Điện,  Thái  Lan,  Lào, Cam-Bu-Chia  và  phía  nam  Việt  Nam  mà  các học giả thường gọi là Phật Giáo Nguyên Thủy (hay phái  Tiểu thừa  Nam  tông).  Kinh sách  lấy Đại  Tạng  Nikaya  làm  gốc,  trong  chùa  chỉ  thờ duy nhất  một  đức  Phật  Thích  Ca, có  nơi  thêm vài đệ  tử của Phật Như Ngài Ca Diếp, Ngài xá lợi Phất.

Còn Đại Chúng Bộ phần lớn gồm những bậc  Tân  Tăng  học  giả  Tưởng  giải  Tha  lực,  họ theo khuynh  hướng tư tưởng phục hưng Vệ Đà (bà La Môn) phát triển rộng về phương bắc hơn

10 hệ phái qua các nước Tây Tạng, Mông Cổ, Trung Hoa, Nhật Bản, Hàn Quốc và Việt Nam dưới nhiều  dạng phật  giáo  khác  nhau được gọi là   Phật   giáo   Đại   thừa  (hay  Phật   Giáo   Bắc Tông), bao gồm hơn 10 tông phái như: Thiền Tông, Mật  tông,  Tịnh Độ  tông,  Luật  tông,  Duy Thức tông, Pháp Hoa tông, Hoa Nghiêm tông, Liên Tông  (ở   Nhật)  v.v..  Riêng  Thiền  Tông Trung   Hoa  cũng  đã  phát  triển  thành  nhiều Tông môn nữa.

Đại thừa Bắc tông đi đến xứ nào thì thích nghi  với  phong  tục  tập  quán  của  xứ  đó,   nên giáo lý thì như một chiếc áo bá  nạp đủ thứ tín

NHỮNG LỜI GỐC PHẬT DẠY – TẬP IV

ngưỡng,  họ  đi  đến  xứ  nào  thì kinh sách  phát triển để  thích nghi với tín ngưỡng ở  bản địa xứ đó, cứ đặt thêm một bộ kinh là tưởng thêm một vị  Phật  nữa  ra đời  hoặc  một  vị  Bồ  Tát  nữa  để đưa vào chùa thờ! Vì thế, nghi thức thờ phượng trong  chùa  thì cũng  trăm  thứ  như:  Tượng  Di Dà, Dược Sư, Di Lặc, Quan Âm, Thế Chí, Địa Tạng, Văn Thù, Phổ Hiền, Quan Thánh, Thập Điện Diêm Vương, Tề Thiên Đại Thánh, Hộ Pháp Già Lam, Thần thiện, Thần ác, Lê Sơn Thánh Mâu, Cửu Thiên Huyền Nữ, Chúa Ba, Chúa Xứ v.v…  Có  nơi  đưa  cả  những  con  vật  như Cọp,  Ngựa  vào  chùa  thờ  nữa.  Nói  chung là  họ thờ Đa Thần Giáo, họ đi đến địa phương nào là liền thích  nghi  lấy  lòng  vị  Thần  bổn  xứ  và người  dân nơi  đó  tín ngưỡng liền đưa vào  chùa để thờ. Họ biên soạn ra những Kinh sách tưởng giải nương vào tha lực (mang nặng tư tưởng đa thần  của  62 trường  phái  Bà  La  Môn  mà  thời đức  Phật  đã  dẹp bỏ,  nay  có  cơ hội  phục  sinh) lồng  vào  kinh sách  Phật  để   phá  giới  và  diệt giới luật Phật. Cho nên, tu sĩ thời nay lợi dụng câu   kinh  họ   lồng   vào   như   thế   này:   “Nếu chúng Tăng muốn sau khi  ta diệt độ có thể hủy  bỏ  những  học  giới  nhỏ  nhặt  chi tiết‛, do đó  họ  xem  thường  giới  luật  Phật.  Toàn  bộ các  sư  Thầy  theo  Phật  giáo  phát  triển  đều