VĂN HÓA PHẬT GIÁO TRUYỀN THỐNG TẬP 2-20

Như õng lời nói tao  nhã l à đức  hạnh mang  đến sự  an vui  c ho  mình  và  cho  mọi  ngư ời;  mang  đến cho mọi  gia  đình  đầm  ấm  hạnh  phúc ; mang  đến cho xã  hội  có  trật  tự  an ni nh.  Vậy  mo ng các  bạn cố  gắng  tu  tập  rèn  luyện  để  mỗi  khi nói  ra một điều gì bằng những lời nói t ao nhã, t hanh  lịch.

GIỚI HÄNH THIỆN  NGỮ  NỊI NHỮNG   LỜI TAO

NHÃ

“GIỚI   HẠN H  THIỆ N  NGỮ  NÓI  N HỮ NG   LỜI TAO   N HÔ  l à  những  oai  nghi  tế  hạnh  về  những lời nói t hanh  c ao, tr ang nhã và lịch sự. Người biết sử  dụng  lời  nói  tao   nhã  thì  không  bao  giờ  co ù những lời nói thô tục , hung dữ, xảo tr á, điêu ngoa, lật lọng, vu khống v.v..

Hành động cao đẹp  của lời nói l à lơ øi nói phải thanh c ao, trang  nhã  và l ịch  sự,  vì t hế làm  ngư ời các  bạn  khi muốn  nói  r a một  vấn  đề  gì  t hì  cần phải đắn đo suy nghĩ  kỹ rồi mới nói những lời tao nhã, t hanh  cao, lịch sự, đó là oai nghi tế hạnh của một  con  ngươ øi  trong  lời  nói  mà  không  có  một người nào chê được.

GIỚI  HÀNH THIỆN  NGỮ  NỊI NHỮNG   LỜI TAO

NHÃ

Lúc  nào  các  bạn  cũng  muốn  nói  lơ øi  tao  nhã thì các bạn nên t hường xu yên tác  ý c âu này:  “Hãy

luôn  luôn  nói  lời  tao  nhã,  nó  sẽ  ma ng  lại hạnh p húc an  vui cho  mình.  Ta  đừng  nói l ời bất  nhã,  nó  sẽ  ma ng lại  sự  kho å                                                                                            đau cho ta” .

Đó là gi ới hành thiện ngữ nói những lời tao  nhã.



 G  IỚI   ĐỨC    NG  ƠN   NG  Ữ    THỨ    TÁ   M:

NỊI NHỮNG LỜI ĐẸP LĐNG NHIỀU NGƯỜI

“NÓI   NHỮN G  LƠ ØI   ĐẸP   LÒNG   NHI ỀU NGƯỜI”  là  một  hành động đạo  đức  ngôn ngữ  làm Người,  làm  Thánh,  nó  không  phân  biệt  gi ai  cấp nào  trong xã hội, có tôn gi áo  hay không tôn giáo , mà  mọi  ngươ øi  sống  c hung  nhau  trên  hành  tinh này đều cần phải  học  hiểu và sống đúng đức  hạnh

này.

Đây  l à  một  giơ ùi  lu ật  dạy  về  đức  hạnh  ngôn ngữ  để  sống  không  làm  khổ  mì nh,  khổ  người  và khổ  cả  hai.  Đức  hạnh  t hiện  ngư õ                                                                                               để  sống  không làm  khổ  mình,   khổ  người  và  khổ  cả  hai.  Đó  l à những  đức  hạnh  làm  Người,  làm  Thánh  như  trên đã  nói,  các  bạn  cần  phải  học  hiểu,  siêng  năng  tu tập  và sống đúng  những đức  hạnh này để đem l ại sự  sống  yên  vui  và  hạnh  phúc  cho nhau.  Có  sống được  như  vậy,  các  bạn  mơ ùi  biến  cuộc  sống  trên hành   ti nh   này   trơ û                                                                                                                                    thành   cõi   C ực   L ạc,   Thiên Đàng. Còn sống ngươ ïc  lại đức  hạnh thiện ngữ này thì sẽ có muo ân vàn khổ đau đến với các  bạn, biến cuộc sống thế gian  này thành đị a ngục tr ần gian.

GIỚI ĐỨC  THIỆN  NGỮ  NỊI NHỮNG   LỜI  ĐẸP LĐNG NHIỀU NGƯỜI

Trong  cuộc  đời  này,  con  người  thường  nói xấu  nhau  t hì  nhiều  mà  nói  đẹp  lòng  nhau  t hì  ít . Như ng nói đẹp lòng nhiều ngươ øi như t hế nào?

Kính thưa các  bạn!  Nói đẹp  lòng nhiều người là  khe n tặng,  c a ngợi.  V ậy  khen  tặng  và  c a ngợi như  t hế  nào  đúng c hánh p háp?  Và ngược  lại là t à pháp. Xi n các  bạn lắng  nghe  Đức  Phật dạy:  “Này các  Tỳ  K heo!  N ếu  co ù                                                                                   người  tán  thán  Ta , tán thán Pháp, hay tán thán chư Tăng, thời các ngươi   không   nên   hoan   hỉ,   vui   mừng,   tâm không  nên  thích thú.  Này  các  Tỳ  Kheo , nếu có  người  tán  thán  Ta,   tán  thán  Pháp ,  hay tán  thán  chư  Tăng,  mà  nếu  các  ngươi   hoa n hỉ,  vui  mừng,  và  thí ch  thú  thời  có  hại  cho các ngươi. Này các Tỳ K heo , nếu có người tán thán  Ta,  tán  thán  Pháp  ha y tán  thán  Tăng, thời các ngươi  hãy công nhận  những gì đúng sự  thật  là  đúng  sự  thật:  “Như  thế  này,  điểm này   đúng   sự   tha ät,   như   thế   này   điểm   này chí nh  xác,  việc  này  có  giữa  chúng  tôi ,  việc này  đã xảy  ra gi ữa chu ùng to âi”.

Trên  đây,  đức  Phật  dạy  khen   ngợi  là  phải khen  ngợi đúng  sự  thật,  phải c hính  xác  100% , đo ù là khen  ngơ ïi đúng c hánh pháp. K hông được  khe n

ngợi  theo  kiểu  a du a, xu  nị nh,  bợ  đỡ  v.v..,  đó  l à khen  ngơ ïi không đúng c hánh pháp.

Như   vậy  khi muốn  nói :  “NÓI   N HỮNG   LỜI ĐẸP  LÒN G  NHIE ÀU  NGƯỜI ” t hì phải khen  ngợi c á nhân   hay  t ập   t hể  đu ùng   giơ ùi  lu ật  tro ng  chánh pháp;  phải  nói  t heo những  ý  kiến  hoặc  ca ngơ ïi  ý kiến của  như õng người  khác  l à p hải đu ùng giơ ùi lu ật đức  hạnh.  Còn  ngược  lại ,  không  đúng  gi ới  lu ật chánh  p háp  mà  ca  ngợi  khe n  tặng  l à  a du a,  xu nịnh, bợ đỡ  v.v.. đó không phải  “NÓI  N HỮNG  LỜI ĐẸP LÒNG N HIỀU N GƯỜI ”.

Kính thư a các  bạn!  “NÓI  N HỮNG  LỜI  Đ ẸP LÒNG  N HIỀU  NGƯ ỜI”  mà  lời  nói  a du a, xu  nịnh thì những  lời  nói  đẹp  lòng  nhiều  người  có  íc h lợi gì? Chỉ là những người nị nh bợ, luồn cúi, cầu tước , mua danh  thật  là  nhục  nhã,  đê  hèn.  Phải  không các bạn?

Nói đẹp lòng ngươ øi là lời nói khiến cho người khác  vui lòng, như ng l à nói đúng sự t hật .

Ví  dụ  1: Nhà  anh  có  cây  bưởi  ăn  ngo n tuyệt vời (nói đúng sự t hật cây bưởi ngon).

Ví  dụ  2:  Trông  tướng  a nh  năm  nay  làm  ăn phát  t ài  (nói  đu ùng  sự  thật  tươ ùng  anh  hân  hoan khoẻ mạnh).

Ví  dụ   3:  V ợ   c hồng  anh   chị   có   mấy   cháu ngoan giỏi mà ở  đây ai cũng me án yêu (nói đúng sư ï thật c ác c háu học  giỏi ngoan).

Như õng lời nói trên đây  là  “GIỚI  ĐỨ C  THI ỆN NGỮ  NÓI  N HỮNG  LỜI  Đ ẸP  LÒNG  N HIE ÀU  NGƯỜI ”, đó  là  đư ùc  hạnh  ngôn  ngữ  mà  mọi  ngươ øi  nên  ghi nhớ  để  giữ  gìn  l ời  nói  làm  đẹp  lòng  người  mà người đệ tử của Phật lại cần giư õ                                                                       gìn đức  hạnh này hơn vì nó là  Phạm hạnh của lời  nói toả ra tư ø                                                                       tâm từ bi thư ơng xót mì nh và mọi người.

GIỚI  HÄNH THIỆN  NGỮ  NỊI NHỮNG  LỜI ĐẸP LĐNG NHIỀU NGƯỜI

Kính t hư a  các  bạn!  Tro ng  cuộc  sống  hằng ngày,  nếu  mọi  ngươ øi  ai  cũng  sống  đ ầy  đủ  những oai  nghi  tế  hạnh  về  ngôn  ngữ  nói  những  lời  đẹp lòng ngư ời t hì l àm sao có sự khổ đ au. Cho nên, l ời nói  đẹp  lòng  người  là  ngôn  hạnh  của  những  nhà đạo  đức,  nếu  ngôn  ngư õ                                                                                   không  có  đạo  đức  thì cuộc đời này  không có  sự  hạnh p húc  an vui  c hân t hật . Bởi vậy, c ác  bạn là những co n người đư ợc  si nh r a làm người. Làm người có một vu õ                                                          khí  sắc  bén nhất , đó  là  lơ øi  nói  của  các  bạn,  c ho nên  l ời  nói  không được  trau  dồi  đạo  đư ùc  là  mo ät  tai  hại  r ất  lơ ùn  c ho bản thân, gia đình  và xã hội . Vì thế, Đức  Phật đã dạy:  “Mỗi  người  được  sinh ra đều  mang  theo ba   nghie äp:   thân   hành   nghiệp,   k hẩu   ha ønh

nghiệp  và  ý  hành  nghiệp ”. Tro ng  ba  nghi ệp này,  k hẩu  hành  nghiệp  là  nặng  nhất,  nên được chia ra làm hai p hần:

1-  Về ngôn ngữ

2-  Về ăn uống

Ở  đây  chu ùng  tôi  không  nói  về  ăn  uống  mà nói  về  ngôn  ngữ.  Ngôn  ngữ  được  chia  ra làm  bốn hành động nghiệp:

1-   Nói vọng ngữ

2-   Nói lời hu ng d ữ

3-   Nói lật lọng

4-   Nói t hêu dệt

Thân   hành   nghiệp,   ý   hành   nghiệp    mỗi nghiệp chỉ có ba nghiệp, còn khẩu hành nghiệp co ù đến bốn  nghiệp,  như  vậy khẩu  hành  nghiệp  nặêng nhất. Phải không các bạn?

GIỚI  HÄNH THIỆN  NGỮ  NỊI NHỮNG  LỜI ĐẸP LĐNG NHIỀU NGƯỜI

Do  khẩu  hành  nghiệp   nặng  nhất  nên  các bạn phải dè dặt cẩn t hận khi p hát  ngôn cần phải suy  nghĩ  chín  c hắn  rồi  mơ ùi  nói.  Đó  là  giới  hạnh thiện ngữ.

Khi nói  ra lời  nói  l àm  đẹp  lòng  mọi  người như : “Bầu  ơi!  Thươ ng lấy  bí cùng,  tuy ra èng

khác   giống   nhưng   chu ng  một   giàn”   ho ặc “Nhi ễu  điều  phủ  lấy  giá  gương,  người  trong một    nươ ùc    pha ûi    thươ ng   nha u    cùng”    ho ặc “Thương   người   như  thể   thương  thân”   ho ặc “Thố   tử   hồ  bi ”  ho ặc  “Ai  ơi!  Đừng   bỏ  ruo äng hoang,   bao   nhiêu   tấc   đất,   tấc   vàng   bấy nhie âu”  hoặc  “Vì  cuộc  sống  co n ngươ øi  quá  k ho å đau  các  ba ïn  hãy  thương yêu  và  tha thứ  cho nhau khi có  lo ãi  lầm”.  Những  lời  c a  ngợi,  khe n tặng và tất cả những lời nói trên đây là giới hạnh thiện  ngữ.  Còn  gọi  là  oai  nghi  tế  hạ nh  ngôn  ngư õ

của  một  người  có  đạo  đức . Xin  các  bạn  lưu  ý  và

học tập , nó sẽ mang l ại lơ ïi ích cho c ác  bạn.

GIỚI HÀNH THIỆN  NGỮ  NỊI NHỮNG  LỜI ĐẸP LĐNG NHIỀU NGƯỜI

Muốn  nói những lời đẹp  lòng nhiều ngươ øi thì hằng ngày các  bạn nên nhớ tác  ý  nhắc  tâm:  “Hãy nói những l ời đẹp lòng nhie àu người , tra ùnh xa nói   những   lời   làm   mì nh   k hổ   người   khác khổ”.

Ca  dao  có  câu:  “Lời  nói  k hông  mất  tiền

mua,  lựa   ăn,   l ựa   nói   cho  vừa   lòng   nhau”. Người xư a đã  nhắc  nhở c húng t a như  vậy, t ại  sao chúng t a l ại  không  lựa lời  nói  đẹp  lòng  người  mà lại  đặt  điều  nói  ác,  nói  xấu  c ho  người  khác  vậy? Sinh   ra  làm   người   không   ai   là   không   mang

nghiệp  khổ  đau . Thế  nỡ  lòng  nào  chúng  ta  dùng lời nói ác l àm cho ngư ời khổ đau?

Cho  nên,  trong  giới   luật   Phật  dạy:  “GIỚI HÀNH  THI ỆN  NGỮ  NÓI  N HỮNG  LỜI  ĐẸP  LÒNG NHIỀ U   NGƯƠ ØI”.   Vậy  hằng  ngày  khi tiếp  duyên với  ai  các  bạn  nên  nói  những  l ời  đẹp  lòng  ngư ời để  đức  hạnh  ngôn  ngư õ                                                                                   của  các  bạn  ngày  càng  to û ngời  lòng  thươ ng  yêu  rộng  lớn  bao  la  như   năm châu bốn biển.



Ý NGHÏ VỀ BỘ SÁCH VĂN HỐ ĐÄO ĐỨC TRUYỀN THỐNG VIỆT NAM

Kính  t hưa c ác  bạn!  Sau khi đọc  xong  bo ä sách  V ĂN  HOÁ  Đ ẠO  ĐỨC  TRUY ỀN  THỐN G  VIỆT NAM c ác  bạn đã học đươ ïc những gì trong đây?

Trong  bộ  sách  này  các  bạn  đã  học  và  rèn luyện  đức  hạnh  làm  Người,  làm  Thánh  về  t hân hành,  khẩu  hành,   ý  hành  và   những  đức  hạnh khác  nữa,  nó  gi úp  cho  c ác  bạn  có  một  đời  sống làm  ngươ øi đúng nghĩ a làm người và còn  vượt  hơn, đó là một đời sống Thánh thiện.

Một  bộ  sác h  V ĂN   HOÁ  Đ ẠO  ĐỨC  TRUY ỀN THỐNG VI ỆT N AM  là  một  bộ sách p hải  mang  đầy đủ  tính chất  văn  hoá  và  đạo  đức  của  người  Việt Nam,   mặc  dù  nguồn  văn  hoá  này  từ  bên  ngo ài truyền  vào   trên   2000  năm  t ại  quê  hươ ng  này, như ng  nó  đã  được  Việt  hoá  hoàn  toàn  theo  tinh thần  đạo  đức  của  dân  tộc  Việt  Nam.  C ho nên,  bo ä sách  V ĂN  HOÁ  Đ ẠO  ĐỨC  TRUY ỀN  THỐN G  VIỆT NAM l à bộ sách dạy đạo đức  nhân bản – nhân qu ả của ngươ øi Việt Nam  soạn t hảo  để đem lại nền đạo đức  nhân  bản,  sống  không  l àm  khổ  mì nh,  kho å

người , c ho con ngươ øi trên hành ti nh này  tuỳ  theo văn hoá và pho ng t ục của mỗi nư ớc.

Tuy  nhiên,  bộ  sác h đạo  đức  này  còn  phải  co ù sự đóng góp  nhiều hơn nư õa cu ûa bậc  cao minh, thạc đức  để hoàn t hành  một chươ ng trì nh gi áo  dục  đào tạo đạo  đức c ho con người , c hứ ở  đây c húng tôi c hỉ soạn  t hảo  một  c ái  khu ng sườn  đại  cương của  nền đạo đức nhân bản – nhân quả mà t hôi.

Vì  tuổi  c ao sư ùc  yếu  c húng  tôi  chỉ  biên  soạn đến đâu t hì  hay đến đó, còn ho àn  thành sư ù                                                                       mạng bộ sác h này, thì đó là phần của con cháu chúng ta ngày mai.

Chúng   tôi   ngu yện   ước   bộ   sách   VĂN   HO Á ĐẠO  ĐỨC  TR UYỀN   THỐNG  VI ỆT  NAM, khi đến tay các  bạn sẽ mang  lại cho các  bạn  một niềm vui nho   nhỏ,   đó   c ũng   đủ   mãn   nguyện,   c húng   tôi không còn ước  mong gì hơ n nữa.

Kính ghi ,

Trưởng lão THÍCH THÔNG LẠC

MỤC LỤC

Lời nói đầu   5

Lời bạt           21

CHƯ ƠNG  I:  Lợi ích cu ûa giới lu ật      29

Ích lơ ïi của giới luật là tiếng gọi thiết tha...  30

Điều lợi íc h t hứ nhất        40

Điều lợi íc h t hứ hai           48

Điều lợi íc h t hứ ba            52

Điều lợi íc h t hứ tư            54

Điều lợi íc h t hứ năm        58

Điều lợi íc h t hứ sáu          61

Điều lợi íc h t hứ bảy         64

Điều lợi íc h t hứ  t ám       67

Điều lợi íc h t hứ c hín       70

Điều lợi íc h t hứ mười      73

Điều lợi íc h t hứ 11           75

Điều lợi íc h t hứ 12           77

Điều lợi íc h t hứ 13           81

Điều lợi íc h t hứ 14           83

Điều lợi íc h t hứ 15           86

Điều lợi íc h t hứ 16           89

Điều lợi íc h t hứ 17           92

CHƯ ƠNG  I I: Nhóm sơ t hiện t hứ 1    96

Giới thiệu tổng quát 9 giới luật ...          97

Cạo bỏ râu tóc        113

Đắp áo cà sa            123

Từ bỏ gi a đình        128

Sống không nhà cửa         139

Sống chế ngự t hân            144

Sống chế ngự lời nói          150

Sống chế ngư ý       158

Bằng lòng vơ ùi nhu c ầu  163

Hoan hỉ sống an l ành       170

CHƯ ƠNG  I II:  Nhóm sơ t hiện t hứ 2 183

Giới thiệu nhóm giơ ùi luật t hứ 2         184

Từ bỏ sát sanh         187

Tránh xa sát sanh   192

Bỏ trượng, gậy        196

Biết tàm quý            201

Có lòng từ     208

Sống t hương xót  tất c ả hạnh phúc ...            217

CHƯƠNG IV: Nhóm sơ t hiện thứ 3...   224

Giới thiệu nhóm giơ ùi luật ly  tham     225

Từ bỏ lấy của không cho 228

Tránh xa l ấy cu ûa không c ho   235

Chỉ lấy như õng vật đã cho          241

Chỉ mong những vật đ ã c ho      248

Tự sống thanh tịnh            252

Không trộm cướp  258

CHƯ ƠNG  V: Nhóm sơ thiện t hứ 4      266

Giới thiệu 7 giới đức  ngôn ngữ 267

Từ bỏ nói láo           269

Tránh xa nói láo      276

Nói những lời c hân t hật 282

Y chỉ trên sự thật    288

Chắc c hắn đáng tin cậy   295

Không lường gạt     301

Không nói phản l ại  đối với đời 305

CHƯ ƠNG  VI:  Nhóm sơ thiện t hứ 5   311

Giới thiệu nhóm sơ thiện t hứ năm       312

Từ bỏ nói hai lưỡi   314

Tránh xa nói hai lư ỡi        319

Sống ho à hợp vơ ùi những kẻ li gián   324

Khuyến khích  sống ho à hợp     331

Giới đức  hoan hỉ sống trong hòa hợp 335

Nói những lời đư a đến hoà hơ ïp         339

CHƯ ƠNG  VII:  Nhóm sơ thiện t hứ 6 346

Giới thiệu nhóm sơ thiện t hứ sáu         347

Từ bỏ nói lời độc  ác          349

Tránh xa nói lời độc ác     355

Nói những lời không l ầm lỗi       360

Nói những lời đẹp t ai       366

Nói những lời dễ t hươ ng           370

Nói lời cảm t hông tâm mọi ngư ời        374

Nói những lời t ao nhã      379

Nói những lời đẹp lòng nhiều người     383

Ý nghĩ về bộ sác h VH TT 390

HẾT