ĐƯỜNG VỀ XỨ PHẬT - TẬP 3 - 11

Qua cô Bích Hằng, tôi hy vọng có được

thông tin về phần mộ em tôi, nhưng điều còn

quan trọng hơn là: Kiểm nghiệm xem có thật

linh hồn còn tồn tại sau khi người ta chết

không. Tôi lục tìm trong trí nhớ những vụ việc

mà chỉ tôi và em tôi biết, để kiểm tra xem có

thật là linh hồn em tôi đang nói với tôi không.

Dự buổi gọi hồn có chị tôi và em gái tôi,

nhưng tôi dặn không ai được nói, đề phòng hớ

hênh, để lộ thông tin cho “thầy bói nói dựa”.

Bích Hằng là một cô gái nhỏ nhắn, xinh

đẹp và thùy mị, năm nay 27 tuổi tốt nghiệp đại

học kinh tế quốc dân, hiện đang làm kế toán

cho một công ty xây dựng của quân đội, đồng

thời vẫn theo học lớp đào tạo thạc sĩ quản lý

kinh doanh do trường đại học Oxtord (Anh) tổ

chức tại Hà Nội.

Tôi hỏi cháu có khả năng đặ c biệt từ bao

giờ. Cô nói: từ khi còn đang học phổ thông, sau

khi bị chó dại cắn, lên cơn nhưng không chết .

Cô bạn cháu cùng bị chó dại cắn thì chết. Một

hôm, giỗ bà nội, cháu nhìn lên bàn thờ thấy bà

ngồi cùng hai đứa bé. Cháu hỏi ông nội: hai

cậu bé ngồi cùng bà nội kia là ai? Sau một hồi

kinh ngạc, ông nội giải thích: người con thứ

nhất của bà được hơn một tuổi thì chết, người con thứ ba sau bố cháu được hơn hai tuổi cũng

chết. Từ đó trở đi, khi qua nghĩa địa, cháu

nhìn thấy vô số là vong hồn người nằm, người

đứng, khi tỏ khi mờ giống như nhìn vào cái

màn hình bị nhiễu. Mới đầu thì rất sợï, sau

cũng quen dần đi.

Tôi lại hỏi: “Có tin nói là khả năng đặc

biệt của cháu suy giảm rồi, có đúng không?”.

Cô trả lời: “Khi cháu có bầu và sinh con, cháu

phải lấy cớ đó để từ chối. Bây giờ con cháu đã

14 tháng, cháu mới nhận giúp bác”.

Khác với anh Nhã, cháu Hằng yêu cầu đặt

lên một cốc nước, một cốc gạo để cắm hương,

một ngọn nến và một bức ảnh của cô Khang

theo cháu nói là để nhận diện vong hồn được

triệu về có đúng là cô không. Cháu mang theo

một xấp giấy tiền đặt lên bàn.

Thắp hương và đốt nến xong, cháu khấn

mời cô Khang bằng một giọng nhỏ nhẹ, tưởng

chừng như cô đang ngồi trước mặt.

Rồi quay sang nói với tôi: Ở căn phòng

này, bác không thờ bao giờ, có thể là khó về.

Nghe Hằng nói, tôi đâm lo. Chẳng những

không thờ bao giờ mà 10 năm nay tôi không ở

nhà này, giao cho con. Nhìn quanh cửa kính đóng kín mít (dễ mở máy điều hòa nhiệt độ) thì

mùi hương bay đi đâu mà cô nhận biết được?

Cháu Hằng có lời mời nhưng cô ở đâu mà nghe

thấy được? Nếu nghe thấy thì tìm sao nổi đến

địa chỉ này giữa cái thành phố ồn ào bát ngát?

Nếu tìm thấy địa chỉ thì lách qua kẽ hở nào mà

vào được?

Một phút chờ đợi căng thẳng trôi qua.

Cháu Hằng vẫn dán mắt vào tấm ảnh. Rồi hai

phút, rồi ba phút. Bỗng cháu Hằng hớn hở:

Cháu chào cô ạ! Cháu là Phan Thị Bích Hằng.

Bác Trần Phương nhờ cháu mời cô về để hỏi cô

hài cốt của cô hiện nay ở đâu?

Rồi Hằng vội quay sang tôi, hạ giọng nói:

Có một người đàn ông, thanh niên đi cùng với

cô. Tôi ngồi im, cố đoán xem người đó là ai.

Cháu Hằng vẫn chăm chú lắng nghe,

thỉnh thoảng lại vâng à, à, thế ạ! à, cái gì

ngân, cô Ngân hay là cái gì?

Qua phiên dịch của cháu Hằng, cô Khang

nói: người thanh niên đi cùng em chính là anh

Sơn đấy. Anh vẫn thường xuyên đến gặp em

(Anh Sơn thật ư? Người anh, người bạn và

người đồng chí thân thiết nhất của tôi! Tôi

muốn reo lên, gọi thật to tên anh. Nhưng tôi cố

nén mình lại, chờ xem sao). Anh không có duyên rồi, anh đi tìm em, đối mặt với em rồi

mà không đến được với em. Từ hôm anh đến

mấy chị với em trong đội Hoàng Ngân của em

cứ bảo sao lâu quá không thấy anh Phương trở

lại. Chỗ em nằm chỉ cách chỗ anh đào 3 bước

chân xoải dài ra phía bờ ao (tôi hỏi: Vậy em

nằm trên vườn hay dưới ao? Đến bờ ao cũng

còn ba bước chân nữa. Phía trên em chừng 2

mét là chị Nguyễn Thị Bê, đội viên đội nữ du

kích Hoàng Ngân, quê ở ngay làng La Tiến.

Cách chỗ em nằm cũng chừng hai mét về phía

Đông là một nam, bị bắt từ Hải Dương về, em

không biết tên. Ba cái mộ gần như nằm trên

một đường thẳng. Hai người kia cùng bị giết

một ngày với em. Chúng cột tay ba người lại

với nhau rồi vất xuống sông vào nửa đêm. Dân

phòng ta có đi tìm nhưng không thấy. Mãi mấy

ngày sau, xác mới nổi lên. Dân vớt được thực

ra, dân cũng là dân phòng giả dạng thôi. Đưa

về đây chôn, vì thế mà ba cái mộ sát gần nhau.

Xa hơn, còn mấy người nữa. Chỗ này còn có cả

thẩy bảy người cơ. Mấy người nổi lên trước thì

dân còn cho được manh chiếu. Còn nổi lên sau

thì đến manh chiếu cũng không có, nói gì đến

quan tài! (vì cháu Hằng hỏi: Chôn cô có quan

tài không?) Rồi cô chỉ dẫn tỉ mỉ chỗ cô nằm, với các

đặc điểm cây cỏ chung quanh, bắt đầu từ cây

nhãn ở góc vườn mà tôi nhận ra ngay. Đó là

cây nhãn giáp với nhà bà Nhờ, tôi đã ngồi ở đó

để theo dõi việc đào mộ.

Tôi hỏi: Em có biết chỗ em nằm thuộc về

đất của ai không? Của bà nào không?

Cô đáp: Em cũng không biết nữa.

Cháu Hằng xem ảnh bác Sơn, bảo đúng,

nhưng trông bác già hơn và gầy hơn trong ảnh.

Thực vậy, bức ảnh chụp năm 1948, trong tư thế

rất bảnh trai, khi anh tôi đang công tác ở Sơn

Tây.

Anh nói: Chú đi tìm em Khang mà chẳng

nói với anh một câu. (Tôi xin lỗi anh. Nhưng

trong bụng vẫn nghĩ: Oan em quá, em đâu có

biết anh còn tồn tại?). Lần sau, chú báo trước

cho anh, anh sẽ dẫn đường cho chú đến tận

nơi. Người trên này có tâm đấy, nhưng mò kim

đáy biển, biết chỗ nào mà đào? Ai khoanh cho

chú chỗ ấy là họ hiểu biết đấy. Cũng may mà

khúc sông ấy hơi cong lại, xác em mình dạt

vào, nếu không thì đã trôi tuột đi rồi.

Mẹ thì khóc thương em nhiều lắm, cứ

muốn em về bên mẹ để mẹ ôm ấp. Còn anh thì anh khuyên em về nghĩa trang liệt sĩ. Vì đấy là

vinh dự của em mình, của gia đình mình cơ

mà. Tổ quốc ghi công mình, đời đời người ta

thắp hương cho mình, chứ đâu chỉ con cháu

trong gia đình mình. Vả lại đời anh chị em

mình đã vậy, chứ đến đời thằng An thì nó còn

biết gì! (Tôi giật mình, vì thằng An chính là

con tôi, 10 năm sau khi hy sinh, nó mới ra đời).

Hôm nào khi đưa em Khang về nghĩa

trang liệt sĩ, chú cũng cần nói lại với bố mẹ

như thế.

Hôm chú đi tìm mộ em Khang, anh cũng

có theo dõi. Chú đào xuyên đến cả lớp đất

nguyên thủy. Em mình đâu có nằm sâu đến

thế. Chỉ hơn một mét là đến lớp cát đen rồi.

Em mình cũng chỉ nằm ở tầm ấy thôi. Lần này

chú để ý sẽ thấy mộ t thanh củi mục. Thực ra,

đấy là cái cán thuổng mà người đào đất đánh

gãy vất lại đó, vô tình như đánh dấu cho mình.

Bỗng cháu Hằng nói như ra lệnh: Pha

chén nước chè!

Tôi hỏi nhỏ cháu sao lại làm như vậy?

Hằng nói Bác Sơn bảo: Nói chuyện khan

thế này thôi à? Cháu Hùng đứng dậy đi ra ngoài, rồi lại

vào ngồi cạnh tôi. Một lát cháu đứng dậy đi ra

cửa, đỡ lấy hai chén trà nóng đặt lên bàn.

Cháu Hằng quay sang tôi nói: Bác Sơn

bảo: Ơ kìa cái thằng An! Nó vào mà không

chào bác.

Cháu Hằng và tôi đều ngồi quay lưng ra

cửa, không để ý ai đã hé cửa đưa chén trà cho

Hùng. Sau mới biết là cháu An, nó vừa đi làm

về.

Bác Sơn nói tiếp: Các cháu học sinh nó

không biết đấy thôi. Người âm không giúp được

gì nhiều, nhưng cũng có lúc đỡ được. Có lần,

chỉ cần anh đến chậm một tý thì cháu Trang

đã gặp nguy hiểm rồi (Tôi kinh ngạc khi anh

nhắc đến tên cháu Trang con của An).

Tôi hỏi: Anh bảo sẽ dẫn đường cho em,

làm cách nào mà em nhận biết được?

Anh nói: Anh không thể nắm tay chú,

nhưng anh sẽ tìm con vật nào đấy: con ong, con

bướm chẳng hạn, sai khiến nó để nó dẫn đường

cho chú. Làm việc này đối với người âm là khó

đấy, nhưng anh sẽ cố. Khi thấy con vật chú gọi

nó lại, rồi đi theo nó đến chỗ nó đậu. Một lúc lâu cháu Hằng không dịch, mà

trao đổi gì đó. Tôi chỉ nghe cháu nói (cháu còn

con nhỏ. Vâng, cháu sẽ cố. Sau này hỏi lại,

Hằng nói: cô Khang cứ thuyết phục cháu đi đến

mộ để cô nói với cháu, chỉ cho cháu đúng chỗ

cô nằm, kẻo lại đào chệch như lần trước. Bác

Sơn cũng dỗ cháu. Bác bảo: Chú Phương chú

ấy quen tác phong chỉ huy, ra lệnh. Còn bác thì

bác nhờ cháu. Bác Sơn bác ấy vui tính lắm. Hễ

bác nói là thấy không khí vui vẻ, phấn khởi

ngay. Còn cô Khang thì có vẻ hơi buồn.

Cháu Hằng lại hỏi: Bác Phương muốn biết

chính xác ngày giỗ của cô. Bác ấy chỉ biết vào

khoảng 20 tháng sáu dương lịch.

Rồi Hằng nói tiếp: Cô cười bảo: Đối với

anh Phương thì ngày nào mà giỗ chẳng được.

Em bị chúng nó bắt, có được bóc lịch đâu mà

biết ngày. Chỉ nhớ một hôm, khoảng 18 hay 19

gì đó, thằng quan tư bảo: “Bọn mày cứng đầu!

Đến ngày 24 mà không khai thì bắn bỏ”, anh

cứ lấy ngày ấy là được. Còn ngày âm lịch em

không biết là ngày nào.

Anh Sơn bổ sung: Cứ qua ngày giết sâu bọ

là em Khang lại bảo anh: Sắp đến ngày giỗ em

rồi đấy. (Sau này tôi tra lịch thì biết: ngày

24.6.1950 là ngày mùng mười tháng năm âm

lịch).

Rồi anh nói tiếp: Hôm nào đi tìm mộ em

Khang, các cô kiếm lấy ít hoa quả, thắp hương

mời chị em. Người ta chết cùng nhau, mình chỉ

hì hục đào tìm em mình thì người ta cũng tủi,

phía trên mộ cô Khang là mộ một chị liên lạc,

cấp dưỡng cho đội du kích, người địa phương

(cô Khang nhắc: chị Nguyễn Thị Bê) nên báo

cho gia đình chị ấy biết mà đến tìm. Chú

Phương kiếm cho anh mấy bao (cháu Hằng nói:

bao gì ạ... à vâng), bao thuốc Cáp tăng để anh

mời anh em. Bây giờ anh cũng chỉ huy cả trung

đoàn đấy.

Bỗng cháu Hằng nói như ra lệnh: Đốt tiền

đi! Sắp đi rồi đấy.

Tôi hỏi nhỏ cháu: Sao lại làm vậy?

Cháu nói: Bác Sơn bảo.

Chúng tôi vội hỏi đôi điều về “đời sống”

của anh tôi và em tôi. Cô Khang nói: Có lần em

về thăm chị Nghĩa, chỉ đứng ngoài mà không

vào được (chị Nghĩa là chị lớn nhất nhà của

chúng tôi). Anh Sơn nói: Em bị chết trôi sông, đã có

ai bắc cầu đâu mà hễ nhớ chị nhớ em thì chỗ

nào cũng đòi vào. Bận sau đi với anh. Bây giờ

công việc ở đây đã xong, đi với anh đến nhà

Quỳnh chơi (Quỳnh là em út của chúng tôi. Tuy

là út, nhưng cũng đã thành một “ông lão ngoại

60 rồi”). Chỉ riêng cách xưng hô đó cũng chỉ

nói lên vị thế và tình cảm của người anh cả đối

với thằng em út.

Nói rồi, biến mất. Cuộn băng ghi âm 90

phút cũng vừa hết.

Sau đó tôi nghe lại băng ghi âm nhiều

lần. Quả thật lại quá nhiều điều bí ẩn do chính

anh tôi nói ra mà tôi không kịp hỏi lại. Nhưng,

qua những tên người trong gia đình được nhắc

đến một cách ngẫu nhiên, qua cách xưng hô, sự

hiểu biết về tính cách từng người còn sống,

cách xử sự và tâm tư tình cảm của người nói,

tôi nhận ra đúng là anh tôi và em tôi. Người

khác, dù biết rõ gia đình tôi đến mấy, cũng

không thể sáng tác ra một kịch bản như thế,

huống hồ là cháu Hằng, một người mà tôi vừa

mới gặp lần đầu. Cháu chỉ đơn thuần đóng vai

người phiên dịch, chăm chú lắng nghe, hỏi lại

cho đúng rồi nói lại. Cháu hỏi han, vâng dạ,

trao đổi với người chết cứ như nói chuyện với người sống đang ngồi trước mặt, hoàn toàn

không phải là một cô đồng nửa tỉnh nửa mê.

Nếu thừa nhận người đang nói đúng là

anh tôi và em tôi thì không thể không thừa

nhận: Sau khi người ta chết đi, vẫn còn lại một

cái gì đó mà ta quen gọi là linh hồn. Nhưng

linh hồn là gì? Tôi tự hỏi. Nó phải tồn tại dưới

một dạng vật chất nào đó thì cháu Hằng mới

nhìn thấy và nhận diện được qua tấm ảnh. Nó

phải phát ra tiếng nói qua một tần số nào đó

thì cháu Hằng mới nghe thấy mà nói lại cho

tôi. Đối với tôi nó là vô hình, nhưng đối với

cháu Hằng thì nó lại là hữu hình. Đối với tôi

nó là câm lặng, nhưng đối với cháu Hằng thì

nó lại phát ra những âm thanh có thể nghe

thấy, những âm thanh này chuyển tải đủ cả

những sắc thái sống động của tình cảm, của tư

duy, hệt như tiếng nói của người sống vậy .

Nếu linh hồn đã là một dạng vật chất có

hình thù và khả năng phát ra âm thanh thì

“theo cách nói của triết học” nó thuộc phạm trù

“Tồn tại” mang tính khách quan, chứ không

thuộc phạm trù ý thức mang tính chủ quan.

Nhận biết nó hay không nhận biết đượ c nó, là

tùy ở khả năng của từng người. Cháu Hằng có

khả năng nhận biết được nó. Còn tôi thì không. Nhưng đâu phải vì tôi không có khả năng nhận

biết được nó mà tôi có quyền phủ nhận sự tồn

tại của nó? Đối với tất cả những gì ta chưa có

khả năng nhận biết được chớ vội vất vào cái sọt

rác mê tín dị đoan thì khoa học còn việc gì để

làm, còn gì để khám phá? Lâu nay, tôi đinh

ninh mình là duy vật, hóa ra chính mình lại là

duy tâm chủ quan: “Cái gì ta cho là tồn tại thì

nó tồn tại, cái gì ta cho là nó không tồn tại thì

nó không tồn tại, nó chỉ là mê tín dị đoan!”.

Lần đầu tiên trong đời tiếp xúc với linh

hồn, tôi nhận ra như thế, hoặc suy ra như thế.

Tuy nhiên, cũng còn phải chờ cuộc đào bới tiếp

mới kiểm nghiệm được những thông tin do linh

hồn cung cấp là đúng hay sai.

Vùng đào bới tiếp lại trùng hợp với vùng

đào bới do anh Nhã chỉ dẫn. Vì vậy, cũng là

một việc để kiểm nghiệm lại cái trận đồ bát

quái của anh.

Hy vọng và hoài nghi lẫn lộn, tôi nóng

lòng chờ ngày hẹn của cháu Hằng để cùng về

La Tiến. Cuối cùng ngày hẹn được ấn định:

17.8.1999.

Ngày 17.8.1999 cuộc đào bới lần thứ hai. Ngay sau khi nhận được hẹn của cháu

Hằng, tức là 4 ngày trước khi tiến hành cuộc

đào bới lần thứ hai, tôi cử chú Quỳnh cùng anh

Tân Cương về La Tiến làm các công việc chuẩn

bị. Khi còn cách La Tiến 40 cây số, anh Tân

Cương gọi điện cho anh Nhã. Anh rất mừng

khi biết tin Bích Hằng vào cuộc. Lần này anh

cho Tân Cương một tín hiệu: 10 giờ hôm đó, sẽ

có hai con bướm màu bay lượn quanh mộ rồi

đậu lại, hãy đánh dấu lấy chỗ đó.

Đến nhà ông Điển, đúng giờ hẹn, anh Tân

Cương ra gốc nhãn ngồi. Cái hố mà chúng tôi

đào hôm trước nay đã được lấp bằng. Một lát,

có hai con bướm đen đốm hoa bay đến, rồi một

con bay đi, một con đậu lại trên cành nhãn.

Anh Tân Cương chiếu thẳng từ cành nhãn

xuống đất cắm một cây que đánh dấu lại. Cây

que cách chỗ tôi đặt quả trứng hôm trước 2 mét

ra phía bờ ao. Ông Điển đứng bên tường hoa

theo dõi, chỉ tủm tỉm cười. Vào trong nhà ông

mới kể: Sau lần đào bới hôm trước, ông mời

“thầy” về cúng, thầy bảo mộ cô nằm cũng ở chỗ

cây que đó.

Nghe anh Tân Cương thuật lại câu

chuyện, tôi chỉ biết ghi nhận. Tất cả còn phải

chờ kết quả cuộc đào bới tiếp. Nhưng nếu đúng thì thật kỳ lạ. Anh Nhã ở tận Sài Gòn, làm sao

điều động được hai con bướm đến một điểm chỉ

cách thành hồ cũ 1 mét? Điểm ấy đúng như ý

anh chỉ đạo lần trước là phát triển về hướng

Nam, nhưng không phải về hướng Nam như tôi

đã thực hiện, mà xa hơn. Còn bà “thầy vườn”?

Chẳng lẽ đất nước này cũng lắm người có tài

năng kỳ bí, chứ không phải chỉ rặt một hạng

người buôn Thần bán Thánh nhảm nhí?

Trong những việc tôi nhờ anh Tân Cương,

có việc điều tra xem trong danh sách liệt sĩ của

xã, có ai là Nguyễn Thị Bê. Anh thất vọng kể

lại: Chẳng những lục tìm sổ sách mà còn đi hỏi

rất nhiều cụ 70 tuổi trong làng, không đâu biết

có một cái tên như thế. Đối với tôi thì sự thất

vọng càng lớn. Vậy là em gái tôi nói sai? Và cả

anh tôi nữa. Thậm chí anh tôi còn nói cụ thể

chị ấy là liên lạc cấp dưỡng của đội du kích.

Em gái tôi và anh tôi thì tôi biết là người

không thể nghi ngờ được. Vậy dấu hỏi phải đặt

vào người nói: Có thật là người nói em gái tôi

và anh tôi không?

Tối hôm 16.8, tôi không quên thắp hương

và báo cáo với anh tôi rằng sớm ngày mai

chúng tôi sẽ về La Tiến tìm mộ em Khang. Đến nơi, chị tôi theo đúng lời dặn của anh

Sơn, bày hoa quả vào mâm đặt lên tường hoa,

cháu Hằng khấn mời. Khấn xong, cháu cầm bó

hương, đi thẳng ra gốc cây vải (cách gốc cây

nhãn 6 mét về hướng Đông, cả hai cây đều sát

bờ ao). Ngắm nghía rồi cắm hương xuống đất.

Lấy bó hương làm tâm, cháu vạch một cái hố

hình chữ nhật để đào. (Sau này Hằng bảo tôi:

Khi cháu đang khấn thì đã thấy bác Sơn và cô

Khang đứng ở gốc cây vải cô vẫy cháu lại rồi

chỉ cho cháu chỗ cắm hương, đầu và chân ngôi

mộ).

Nhìn bó hương của Hằng, tôi thấy nó cách

quả trứng của tôi 3 mét ra phía bờ ao, nhưng

lại lui về hướng Đông dọc theo bờ ao 2 mét

nữa. Cái hố mà cháu vạch không nhằm thẳng

hướng Tây - Đông như cái hố hôm trước mà

đầu về hướng Tây Bắc, cuối về hướng Đông

Nam, sát gốc cây vải nghĩa là gần như vuông

góc với cái hố hôm trước. Cái hố mới nằm

ngoài hình tam giác hôm trước, cạnh của nó là

cạnh đáy của hình tam giác nối dài ra phía bờ

ao.

Trong khi thợ đào đất chuẩn bị làm việc,

Hằng đặt ảnh cô Khang ở dưới gốc cây vải; rồi

nói: - Thưa cô, chỗ cô nằm, cháu đã vạch theo

chỗ cô chỉ. Còn hài cốt thì như hiện trạng cháu

nhìn thấy, còn rất ít, khi bốc lên có thể mủn ra.

Vậy xin cô cho phép bốc lẫn cả đất mang về.

Nếu không được đầy đủ thì cô cũng thông cảm

cho. (sau này tôi hỏi Hằng: Cháu nhìn thấy

hiện trạng của hài cốt thật ư ? Hằng nói: cháu

nhìn thấy.

- Hồi năm 1994, tìm hài cốt 13 liệt sĩ ở

núi Non Nước - Ninh Bình, cháu nhìn thấy hài

cốt bị vùi dưới lớp đất sâu 4,5 mét. Khi đào

đến độ sâu 3 mét, không thấy gì, mọi người đã

nản, nhưng cháu yêu cầu đào thêm, vì cháu đã

nhìn thấy hài cốt ở độ sâu ấy).

- Cô Khang nói: Lần này nhìn thấy cậu

Quỳnh là chị phấn khởi rồi, cậu Quỳnh mà đi

thì chắc là được (Lần trước Quỳnh không đi,

Quỳnh lại là người tin vào thần Phật). Còn anh

Dung (Tôi tên thật là Vũ Văn Dung) thì thần

thánh anh ấy cũng chẳng sợ, có khi chỉ nhiễu

quan trần, còn quan âm thì chẳng ai giúp

mình. Anh Sơn tức anh Nhung nhà mình (tên

thật của anh tôi là Vũ Văn Nhung) cũng ở đây

suốt từ sáng. Anh cứ bảo sao mình chưa đến.

Anh trách cháu An, nếu mà có kiên trì, bình tỉnh thì đã đưa được cô về từ lần trước để thu

dọn chiến trường.

- Cháu Hằng hỏi: Ai là Hậu? Cô gọi chị

Hậu. Chị tôi vội chạy từ trong nhà ra. Cô

Khang nói tiếp:

- Chị đã xuống đây mà không ra với em,

lại cứ ngồi trong ấy. Hài cốt của em thì không

còn nguyên vẹn. Nhưng chị bốc cho em một

nắm đất về quê mình thì em cũng mừng rồi. Ở

đây tuy có nhiều chị em đồng đội, nhưng không

phải là ruột thịt, cả năm cũng chả ai đến thắp

cho một nén hương. Chả lẽ cứ ở đây quấy quả

nhà ông An mãi!

- Bác Sơn nói: Cứ bốc cho bằng hết, dù ít

dù nhiều thì cũng là máu thịt của em mình.

Không bỏ vừa trong tiểu thì đắp lên mộ cho

em. Cái con Uyên là người hợp với em nhất,

được cô cho nhiều lộc nhất, đáng lẽ hôm nay nó

đi thì mới phải (Uyên là con gái út của tôi, nó

đã đi hôm đầu tiên).

- Anh Tân Cương hỏi cô có biết cháu là ai

không?

- Cô Khang nói: Nếu tôi không biết anh

Cương thì hóa ra tôi vô tình quá , Anh lăn lộn

với tôi nhiều. - Bác Sơn bổ sung: Thằng Tuấn Anh chưa

chắc đã lăn lộn với cô bằng anh Cương (Tuấn

Anh là con thứ hai của tôi, nó sinh ra mấy

ngày sau khi anh tôi hy sinh).

- Tân Cương lại hỏi: Ai mai táng cô, cô có

biết không? Nhiều người không tin là thi thể cô

có thể trôi dạt vào đây. Cô vừa nói đến ông An,

là ông An nào, ở đâu?

- Cô Khang nói: Nếu có cách gì là cho cụ

Đặng Đình Giám sống lại thì gia đình mình

khỏi mất công tìm kiếm. Rất tiếc là đã gặp cụ ở

âm phủ mất rồi. Em bị chúng nó ném xuống

sông, khi xác nổi lên, gặp lúc triều cường, dạt

vào một khúc quanh, được cụ Giám vớt lên, kéo

qua một cái rãnh nước rồi dừng lại. Cụ bảo:

Mấy vị chết ở đây, nếu đói khát, khi nào nhà

ông An lên hương thì vào mà xin lộc.

- Được chị động viên, Quỳnh kể về quá

trình đi tìm hài cốt của chị, trong đó có đoạn:

Chị Tiến và chị Nhương báo cho gia đình mình

đến nhận bộ hài cốt chôn ở gốc đa phía trên

bến đò. Người ta bảo cô Chử Thị Dung ở Thái

Bình đã tìm thấy hài cốt của bố cô ấy chôn

cùng với người phụ nữ đó. Để xác minh, em đã

theo dấu chân cô ấy từ Thái Bình đến tận Vũng Tàu. Nhưng cô ấy nói rằng chính cô ấy

cũng tìm thấy hài cốt của bố cô ấy.